Suriye İç Savaşı‘nın başlamasının üzerinden 11 yıl geçti. Savaşın getirdiği mahrumluk ve sıkıntı Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların peşini bırakmıyor. Savaştan kaçan sığınmacıları dünyanın neresine giderlerse gitsinler daima birebir his ve muamele bekliyor: Istırap, mahrumluk ve ayrımcılık. Türkiye’de Suriyeli mültecilere karşı giderek artan öfke, yer yer nefret telaffuzuna ve ırkçılığa varan hareketlere sebep oluyor. Savaşın başından, Türkiye’ye gelmesine ve Türkiye’de uğradığı muamelelere kadar bütün serüvenini ve hislerini yer yer ıstırap, yer yer telaşla anlatan 19 yaşındaki Ahmad Abbous arkadaşlık kurduğunu düşündüğü şahısların gerisinden olumsuz konuştuklarını duyduğu vakit hayal kırıklığına uğradığına dikkat çekiyor.
İdlip’ten Türkiye’ye uzanan yaşamöyküsü
Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı’nın haber portalı, Gazetecilik Platformu’ndan Murat Kocabaş’ın haberine nazaran, 19 yaşındaki Ahmad Abbous Suriye’nin İdlip kentinde doğdu. Savaşın içerisinde 9 yıl geçirdi. 2012 tarihinde birkaç aylığına Lübnan’ın Trablusşam kentine babasıyla mecburî olarak göç etti. Sonrasında ise doğduğu kente geri döndü. Ortaokulu ve liseyi İdlip’te bitirdikten sonra üniversite tahsili için Türkiye’ye göç etti. Evvel annesi sonra da babası ömrünü yitirdi. Ahmad Abbous Suriye’den Türkiye’ye uzanan göç öyküsünü şöyle anlatıyor:
“Babam Suriye’de avukattı. Annem ise konut hanımıydı. Savaşın başladığı yıl üçüncü sınıftaydım. Kardeşlerim hareketlere katılmak istemişti lakin babam devlet içerisinde avukatlık yaptığı için kabul etmemişti. Daha sonra babam baskı ve dayatmalardan ötürü istifa etti. 2012 yılında bir sabah konutumuzun bulunduğu bölgeye askerler geldi ve kalaşnikoflarla konutumuza ateş ettiler. Rastgele bir yaralanma yahut mevt olmadı lakin babamı ve kardeşlerimi hapishaneye götürdüler. Babamı iki gün sonra özgür bıraktılar lakin kardeşlerim bir ay sonra çıkabildi hapishaneden. Babam ve ben savaş zulmünden kaçarak Lübnan’a çıktık iki aylığına. Orada Lübnan vatandaşı olan akrabalarımız vardı. Onların yanında kaldık bir müddet. İki ay sonra tekrar İdlip’e döndük. Kardeşlerimden biri Lübnan’a oburu ise Türkiye’ye gitmiş çalışmak için. Ben savaşın şiddetine aldırış etmeden okula gidiyordum. Babam okulu bırakmamı istemedi ve bu hususta elinden gelen dayanağı sundu. 2018’e kadar İdlip’te okula gitmeye devam ettim. 2018’de annem hastalandı. İmkânlar el verdiğince doktora gittik ama tabipler İdlip’te tedavinin devam edemeyeceğini söyledi. Annem ve babam bu sebeple Türkiye’ye gittiler. Ben İdlip’te okumaya devam ettim. 2019 yılında hastalıktan ötürü annemin öldüğünü öğrendim. Annemin vefatından sonra babamın ısrarı üzerine üniversiteyi okumak için Türkiye’ye göç ettim. Türkiye’ye babamın verdiği az ölçü parayla kaçak olarak geldim.”
“Kaçakçıyı buldum, hududu geçtim”
“Bir hudut köyüne gittim ve orada kaçakçılık yapan birini buldum ve Türkiye’ye geçmek istediğimi söyledim. Bugün aileler çıkacak dendi ve bu sebeple sonraki gece 12’de gençlerle bir arada çıktık yola. Uzun bir yol yürüdük ve Asi Nehri’ne ulaştık. Irmağı yüzerek geçtikten sonra Antakya’da bir köye ulaştık. Bir öteki Suriyelinin meskeninde 1 gece kaldıktan sonra sabah babam köye bir otomobille gelip beni aldı. Sonrasında ise göç yönetimine gittik kimlik çıkartmak için. Uzun bir mühlet üniversite imtihanına hazırlandım. Asıl istediğim kısım hemşirelikti ama sanayi mühendisliği tuttu İskenderun’da. 2020’de kayıt yaptırmıştım ama Türkçe konuşmakta zorlandığım için okulu dondurdum. Kahramanmaraş’a gittim ve orada Türkçe eğitimi aldım. Bu süreç içerisinde babam kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.”
“Bizi yeterli temeller üzerine kurulmuş bir cumhuriyet ve laik sistem kurtarabilir”
Savaş içerisindeki mezhep çatışmasından da bahseden Ahmad yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Biz Sünniyiz lakin birçok Alevi aile dostumuz vardı. Çocukluk arkadaşlarımın da birçoğu Aleviydi. Biz daima iç içe büyüdük ve savaştan evvel rastgele bir ıstırap yoktu ortamızda. Bir mühlet sonra yalnızca mezhepler değil Müslümanlar ve Hristiyanlar ortasında da tatsız olaylar çıkmaya başladı. Bu çatışmalar sebebiyle birçok Alevi ve Hristiyan arkadaşlarımızdan kopmak zorunda kaldık. Bizi uygun temeller üzerine kurulmuş bir cumhuriyet ve laik sistem kurtarabilir. Yalnız Suriye’de değil Ortadoğu geneli için de bunu söylüyorum. Bu coğrafyanın huzur bulamamasının sebebi sadece öbür ülkelerin müdahaleleri değil. Ülkeler içerisinde birbirleriyle temaslı olarak kurulan cihatçı örgütlerin de hissesi çok büyük. Din özgürlüğü gelmediği sürece daha çok savaş göreceğimizi düşünüyorum. Ben vaktinde ülkemde bu bahislerden bahsettiğim içim kimi arkadaşlarım beni sevmezdi. Lakin ben söylediklerimin daima ardında durdum.”
“Uçak sesinden hala korkuyorum”
Ahmad, Suriye’de yaşadığı travmayı da şöyle anlattı:
“Amcam esnaftı. Sabah saat 8’de konuttan çıktım ve amcamın dükkânı açıktı. Yanına gittim biraz sohbet ettik çay içtik. Ablam bir uçak sesi geldiğini söyledi. Ama ben tam olarak algılayamıyordum ya da algılamak istemiyordum zira ziyadesiyle alışmıştım artık. Amcam ve ben sohbete devam ederken babam geldi ve o da bir uçak sesi duyduğunu söyledi. Ben yeniden aldırış etmedim. Bir mühlet sonra dükkândan ayrılırken çok şiddetli bir bomba patladı ve duvarın üzerimize yanlışsız eğildiğini gördüm. Bombanın sesinden ötürü bir müddet hiçbir şeyi duyamaz olduk. Patlama sırasında kapı şiddetli bir halde açıldı. Dükkânın önünde büyük bir çukur oluştuğunu gördük. Etraftaki dükkânlardan gelen insan seslerini sıkıntı bir biçimde algılıyorduk. Lakin duyduğumuz net bir şey vardı. “Tahir yaralanmış.” Tahir amcamın ismiydi. Amcam kapının önündeydi ve bombanın maksadı olmuştu. Başında ve boğazında ağır yaralar ve açıklar olduğunu gördük. Şok tesirinden kısa müddette çıktık zira amcamın öldüğünü fark ettik. Yan dükkânda iki komşusu vardı. Onlar da o atakta öldü. Neredeyse herkes haber almak için telsiz taşırdı. Bizde de vardı. Birebir bölgeye uçakların tekrar yöneldiğini ve birebir yeri tekrar vuracağını duyduk ve kaçmaya başladık. Cenazeleri orada bırakmıştık. Bir müddet sonra rastgele bir atak olmadığını gördük. Maksatları bizi korkutmakmış. Tekrar olay yerine dönüp cenazelerimizi aldık ve gidip gömdük. Hala uçak sesi duyduğum vakit kalbim çok süratli bir halde atıyor. Uçak sesinden hala korkuyorum. Bir uçak sesi duyduğumda Türkiye’de olduğumu unutuyorum. Ne yapacağımı birden fazla sefer bilemiyorum. Tıpkı Suriye’de olduğu üzere bombaların maksadı olacağımızı düşünüyorum birçok kere. Suriye’de birçok kere hastaneler ve okullar vurulmuştu. Her uçak sesi duyduğumda tıpkı şeyleri tekrar yaşayacağımı düşünerek korkuyorum.”
“Asıl endişem korkak biri üzere gözükmekti”
Savaş esnasında birçok sefer kaygı ve panikten ötürü kaçmak zorunda olduğu durumları da anlatan Ahmad şöyle devam etti:
“Bir gün sokakta gezerken bulunduğum bölgeye arka arda roket atılmaya başlandı. Birinin konutuna sığınmıştım ve kendimden çok utanıyordum. Etrafımdaki öteki beşerler üzere yürekli durmak isterdim. Korkak biri üzere görünmek beni çok üzmüştü. Sığındığım meskende kız çocuklarının ortasında oturmuş ve içime kapanmıştım. Kendi kendime sen artık büyüdün, korkmaman lazım, dik durman lazım diye iç geçirmiştim. Ben aslında yaşadığım olaylarda kaybettiğim insanları gördükçe mevtten daha az korkar olmuştum. Benim tek kaygım bir bombanın beni yaralaması ya da bir şarapnel kesiminin kolumu yahut bacağımı koparmasıydı. Fakat asıl kaygım korkak biri üzere gözükmekti. Zira kendimce büyüdüğümü düşünüyordum.”
“İstediğimiz tek şey hayata tutunabilmek”
Türkiye’ye geldikten sonra yaşadıklarını, sığınmacı ve göçmenlerle ilgili son tartışmalar ışığında pahalandıran Ahmad şöyle devam etti: