Son derece ağır bir gündemle gerçekleşen Türk ve Rus dışişleri bakanlarının görüşmesi bilhassa Ukrayna evrakında Escort Şamlar somut sonuçlar doğurmaktan uzak kaldı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un görüşme sonrasında düzenledikleri basın toplantısında verdikleri iletiler şu başlıklar altında değerlendirildi
En öncelikli husus Rusya’nın Şamlar Escort Bayan Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün yarattığı besin krizine bir deva bulunması oldu Mayıs ayının ortasından bu yana gündemde olan mevzunun tahlili için Birleşmiş Milletler’in sessiz fakat ağır bir diplomasi izlediği bu süreçte Şamlar Escort Türkiye ile temasta olduğu biliniyor
Türk yetkililerinin basına yaptığı açıklamalarda Odesa Limanı’ndan bekleyen gemiler ve silolardaki 22 milyon ton kadar tahıl eserinin Karadeniz’de oluşturulacak inançlı bir koridor ile dünya pazarlarına taşımak için bir plan geliştirildiği lakin bunun Ukrayna ve Rusya tarafından da onaylanması gerektiği açıklanmıştı
Ankara’daki görüşmelerde Lavrov’un aslında besin krizi olmadığını mevcut durumun Batı tarafından facia olarak tanımlandığı ve Ukrayna tahılının dünya piyasasında yalnızca yüzde 1’lik bir oranı olduğunu kaydetmesi dikkat çekti
Çavuşoğlu’nun tersine Rus tarafının BM planına soğuk baktığı bu sürecin BM olmadan da yürütülebileceği iletisi da Lavrov tarafından aktarıldı
Çavuşoğlu Lavrov görüşmesinin sürdüğü dakikalarda Kiev’den yapılan açıklama Ukrayna’nın besin krizinin aşılması için öngörülen insani bir planın uygulanmasında bile Rusya’ya hiç inanç duymadığını göstermesi açısından dikkat çekti
Bölgesel yönetimler ismine konuşan sözcü Sergiy Bratchuk toplumsal medyadan yaptığı açıklamada Odesa Limanı’ndaki mayınların temizlenmesi durumunda Rus savaş gemilerinin çabucak kente saldıracakları argümanını seslendirdi ve bölgenin mayınlardan arındırılmayacağı bildirisini verdi
Ukrayna yetkilileri Türkiye’nin eforlarını takdir etmekle bir arada mevcut çalışmaların kendilerinin dahil edilmeden yapıldığını basına yansıyan planlardan haberleri olmadığını kaydediyorlar
Çavuşoğlu ve Lavrov’un açıklamalarında aktarılan mayınların temizlenmesi Karadeniz’de seyir güvenliğinin sağlanması ve Odesa’ya geri dönen gemilerin denetlenmesi üzere detayların Ukrayna tarafından ne kadar benimsendiği bilinmiyor
Ayrıca Rusya ve Ukrayna’nın BM’nin de iştirakiyle İstanbul’da teknik bir toplantı yapılması davetinin da şimdi karşılık görmediği yapılan açıklamalarda görülüyor
Bu durumda besin krizine ait uğraşların bundan sonraki evrelerinin nasıl gelişeceği şimdi bilinmiyor
Ankara’da ‘Rusya yaptırımları kalksın’ mesajı
İki ülke dışişleri bakanlarının basın toplantısında dikkat çeken bir diğer nokta Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun besin krizinin çözülmesi için Rusya’nın kendisine uygulanan yaptırımların kaldırılması talebinin yasal olduğunu kaydetmesi oldu
Bu mevzuyu yalnızca Rusya Federasyonu’nun ihraç ettiği tahılların ve gübrenin yaptırımlara dahil edilmediğini söyleyerek geçiştirmek de yanlışsız değil Son zamanlardaki açıklamalarda bunu görüyoruz diyerek Batı’dan yapılan açıklamaları eleştiren Çavuşoğlu şöyle devam etti
Oysa bu eserleri taşıyacak gemilerin sigorta edilmesi lojistik bahisler limanlara ulaşabilmesi yanaşabilmesi verilecek servisler ve ödemelerle ilgili yani bankacılıkla ilgili süreçler konusunda da gerekli adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz
Yani dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu’nun ihraç edeceği eserlere muhtaçlığı varsa bunun önünü daima birlikte açmamızda yarar var diye düşünüyoruz Burada değerli olan ortak anlayışa dayanan bir düzeneğin tesis edilmesidir
Türkiye Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün başladığı 24 Şubat sonrasında Montrö Mukavelesi’ni işletip boğazlardan Rusya ve Ukrayna savaş gemilerinin geçişini engellemiş ancak bunun dışında Rusya’ya karşı rastgele bir yaptırım uygulamamıştı
Suriye operasyonuna yeşil ışık çıkmadı
İki dışişleri bakanının gündeminde yer alan kıymetli öbür bahis başlığı Suriye idi
Türkiye kuzey Suriye’de yer alan ve PKK’nin Suriye kolu olarak tanımladığı YPG’nin son periyotta ataklarını artırdığını münasebetiyle ulusal güvenlik çıkarları ve BM Kaidesi’nin 51 Hususu uyarınca Tel Rıfat ve Münbiç’e askeri operasyon düzenleyeceğini açıklamıştı
Tel Rıfat bölgesinde Rusya ve Suriye askeri ögelerinin yer alması ayrıyeten Ankara Moskova ortasında hem Fırat’ın doğusu hem de batısındaki güvenlik durumuna ait mutabakat muhtıralarının olması Lavrov’un muhtemel Türk operasyonu için nasıl bir söz kullanacağını daha da değerli hale getirdi
Rus Dışişleri Bakanı Türkiye’nin sonlarının güvenliği açısından lisana getirdiği hassasiyeti anladıklarını kaydederken yüklü olarak Ankara Moskova Tahran ortasında sürdürülen Astana Süreci’ne dikkat çekmeyi tercih etti
Lavrov Astana Süreci’nde bir sonraki toplantının Temmuz ayında Kazakistan’da yapılacağını tarafların bu hususlarda işbirliğini orada ele alacaklarını kaydetti Astana sürecinde yer alan İran da Rusya üzere Türkiye’nin bölgede operasyon yapmasına karşı çıkıyor
Bakan Lavrov Çavuşoğlu’nun 2019’da imzalanan mutabakat muhtırasına nazaran bu bölgelerin terörden temizlenmesi konusunda Rusya’nın verdiği kelamı tutmasını beklemenin Türkiye’nin hakkı olduğuna ait kelamlarına ise İdlib başlığı karşılık verdi
Rus bakan Türkiye ile Rusya’nın 2020 Mart ayında İdlib’in teröristlerden temizlenmesine ait diğer bir mutabakat daha imzaladıklarını anımsatarak bu bölgede de Türkiye’nin gerekli adımları atmadığı bildirisini verdi
‘Olgun ortaklık’
İki ülke dışişleri bakanını açıklamalarında gözlenen bir diğer öge ise bilhassa Rus tarafının Ankara Moskova ortasındaki ikili bağlantılara yük vermesi oldu İki ülke bağlarının geldiği kademeyi olgun ortaklık olarak tanımlayan Lavrov bu sürecin lokomotifinin ise iki ülke önderleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin olduğunu kaydetti
Ocak Mart aylarındaki ticaret hacminin geçen seneye oranla 2 kat arttığını ticaretin ulusal paralarla yapılması durumunda potansiyelin daha da artacağını kaydeden Lavrov iki cumhurbaşkanının liderlik ettiği Türkiye Rusya Üst Seviye İşbirliği Kurul toplantısını da bu sene yapmak istediklerini kayda geçirdi
Rus bakan stratejik işbirliği alanı olarak değerlendirdiği güç alanında da çalışmaların devam ettiğini doğal gaz ve nükleer güç projelerinin yürütüldüğünü vurguladı
Türk Rus ikili ilgilerini iki halkın faydasına olacak biçimde daha da geliştirmek istediklerini kaydeden Lavrov bu çizdiği tabloyla Türkiye ile bağlantıların bilhassa Ukrayna savaşı sonrasında daha da özel hale geldiği bildirisini verdi
Lavrov Rusya’nın MIR kredi kartının Türkiye’de daha yaygın kullanılması durumunda Rus turistlerin Türkiye’de tatillerini daha rahat geçireceklerini de söyledi
Rus bakan savaştan ve savaşın yarattığı sonuçlara karşın Türkiye ile bağlantıların olağan biçimde seyrettiği izlenimini de vermeye dikkat ettiğini gösterdi