İZMİR 1999 lokal seçimlerinden beri çok sayıda siyasi kampanyada vazife alan siyasal bağlantıcı Ali Sabuktay dunyayla benim aramda İntegral Araştırma Şirketi nin 2021 yılı Kasım ve Ekim aylarında yaptığı saha araştırmaları ve derinlemesine görüşmelerin verilerinden yararlanarak İzmir seçmeni hakkında bir profil çalışması yürütüyor
Koyuyla ilgili Gazete Duvar a duran değerlendirmelerde bulunan Sabuktay GÜZEL Partili seçmenin kendi partisinin kurumsal yapısını vilayet ve ilçe örgütlerini tanımadığını ve onlarla ilgilenmediğini belirtti DÜZGÜN Parti nin şu an için takım partisi değil başkan partisi eli roth presents my possessed pet
EVRENSEL TALEPLERİ OLAN GENÇLER İÇİN ÂLÂ PARTİ DEMODE KALIYOR
Ege Bölge sinde kamuoyu araştırmaları yapan İntegral Araştırma’nın Kasım ve Ekim 2021 deki bilgilerle kentteki seçmen kümelerini tahlil ettiniz Son devirde elite YETERLİ Parti oy oranları istikametinden en çok tartışılan parti Hem derinlemesine görüşme notlarından hem de araştırma datalarından yola çıkarak İzmir Âlâ Parti seçmeninden bahsedebilir misiniz
Tabii başlarken bir noktaya değinmek emily in paris gerekiyor Her ne kadar araştırmaların cihanı bir kentle sonlu olsa da aslında bir tıp tipolojiden kelam ediyoruz İzmir seçmenine odaklanıldığında seçim geceleri haritada kırmızı lekeyle gördüğümüz oy verme davranışı üzerine epic adventures with bertie gregory de bir şeyler söylemiş oluyoruz Yani İzmir seçmenin tercihleri muhakkak sonlar dahilinde birçok yerleşimin seçmen davranışı için de ipucu sağlayabilir
İYİ Parti 2018 seçimlerinde İzmir de yüzde 11 e yakın erkek severse oy aldı araştırmalarda 2021 nin son aylarında oyu yüzde 14 kadarken Haziran da yüzde 17 ye ulaştığını görüyoruz Yani genelde olduğu üzere İzmir de de bir yükselme eğilimi var ancak ersan kuneri o denli sıçrama denilecek radikal bir artış da gözükmüyor Kırsal ilçelerde daha fazla oy aldığını biliyoruz Bayan bir genel lideri olmasına karşın seçmenlerinin üçte ikisi erkek Bu durum biraz ideolojisiyle generation drag biraz da MHP nin içinden çıkan bir parti olmasıyla ilgili Gençlerden ve 60 yaş üstünden az oy alıyor ana seçmen kümesi 35 60 yaştakilerden oluşuyor Atatürkçü seküler çizgide lakin üniversal gibi talepleri de olan gençler için DÜZGÜN Parti biraz demode kalıyor Bu kesim İzmir de genç seçmenin çoğunluğunu oluşturuyor ve tartıyla CHP ye yöneliyor Akşener in bu zaafın farkında olduğunu son vakitlerde bilhassa gençlerle ilgi kurmaya çalıştığı anlaşılıyor Ama burada irtibatla çözülemeyecek kadar yapısal bir problem var güya DÜZGÜN Parti nin çekirdek kimliği daha çok 90 larda politize olan bölümlerin bedellerine ideolojisine sesleniyor
Kasım araştırmasında 24 Haziran da ÂLÂ Parti ye oy veren seçmenin yüzde 70 2 si tekrar DÜZGÜN Parti ye oy vereceğini yüzde 11 i kararsız olduğunu yüzde 9 6 sı CHP ye yüzde 4 4 ü AK Parti ye oy vereceğini belirtmiş Kararsız seçmenin değerli bir kısmı UYGUN Parti ile CHP ortasında kararsız Bulgular YETERLİ Parti nin içinden çıktığı MHP ye oy kaybetmediğini CHP ile ortasında bir oy geçişliliği olduğunu ve 24 Haziran seçmenini büyük oranda koruduğunu gösteriyor
CHP İLE YETERLİ PARTİ ORTASINDA SEÇİMDEN SONRA BİR REKABET YAŞANACAK
Peki sizce DÜZGÜN Parti kimlerden oy alıyor
İYİ Parti nin CHP ye verdiğinden daha fazlasını aldığı anlaşılıyor Ayrıyeten AK Parti den ve biraz da MHP den geliyor DÜZGÜN Parti kurulurken MHP den en az beş puan oy almıştı Artık iki puan kadar daha alıyor böylelikle İzmir de MHP oyu yüzde 4 lere iniyor DÜZGÜN Parti İzmir de daha da genişlemeyi hedefliyorsa CHP ye oy veren seküler merkez seçmenin bir kısmını AK Parti den kopanları ve birinci sefer oy kullanacak gençleri kendine çekmeli Bunun için de Akşener üzerine kurulan bir yapıdan parti örgütlerinin de devrede olduğu bir yapıya geçmesi seküler seçmeni uzaklaştıracak yönelimlerden uzak durması ve biraz gençleşmesi gerekiyor Haziran araştırmasındaki yüzde 13 olan kararsızların dağılımı da bu argümanı dayanaklar nitelikte kararsızların dörtte biri CHP ile ÂLÂ Parti ortasında kararsız olduğunu belirtiyor Bunların ekseriyeti bir evvelki seçimde CHP ye oy vermiş Gelecekte ne olacağını bir yana bırakırsak kararsızları kazanabilirse bugün UYGUN Parti nin CHP den yaklaşık dört puan daha alması mümkün Olağan zıddı de mümkünlük dahilinde bu seçmen yine CHP ye dönebilir İzmir üzere seküler merkez seçmenin yüklü olduğu kıyı bölgelerinde CHP ile ÂLÂ Parti ortasında seçime kadar örtük seçimden sonra açık rekabetin yaşanacağını söyleyebiliriz Bütün okumalar bize tıpkı şeyi söylüyor Seküler seçmen özelinde CHP ile YETERLİ Parti ortasında bir kesişim kümesi var Hem iki parti için hem de yeni seküler partiler için burası bir yaşam alanı
İYİ PARTİLİLERİN BİRDEN FAZLA ANLADIĞIMIZ MANADA ‘ SİYASİ’ DEĞİL
Araştırma sonuçlarına nazaran GÜZEL Parti İzmir seçmeni siyasetle ne kadar ilgili ve siyasi görüşleri hangi çerçevede
Ocak ayı sonunda yirmi dört UYGUN Parti seçmeniyle yapılan derinlemesine görüşmenin tutanaklarını inceleme imkanı buldum Görüşmelerden yararlanarak bir şeyler söyleyebilirim GÜZEL Partililerin birden fazla anladığımız manada siyasi değil bir kısmı geçmişte siyasetle ilgilense de artık ilgilenmediğini belirtiyor Siyasi gelişmeleri ya toplumsal medyadan ya da FOX TV Halk TV KRT üzere televizyon kanallarından denk geldikçe izliyor siyasetle bağlantısını medyaya yansıyan haberler ve bilhassa Akşener in performansı üzerinden kuruyor
Hepsinin ortak özelliği Atatürkçü olmaları Bu sıfatın yanına bir kısmında milliyetçilik de ekleniyor Biraz evvel değindiğim üzere İzmir de ÂLÂ Parti iki ana kaynaktan seçmen ediniyor Birinci kümeyi partinin kuruluşu esnasında MHP den kopan seküler milliyetçi seçmen ile geçmişte DYP ANAP GP üzere partilere oy vermiş lakin yolu AK Parti ve MHP ile de kesişmiş merkez sağ seçmen oluşturuyor İkinci ana küme ise son yıllarda YETERLİ Parti ye yönelen laik Cumhuriyetçi CHP li seçmen Bugün için hem oy gerilemesi hem iki parti ortasındaki negatif kimliklenme nedeniyle MHP den geçişler azalmış durumda UYGUN Parti ye yeni seçmen kısmen AK Parti den ve daha da fazla evvelce CHP ye oy verenlerden geliyor Kendini Cumhuriyetçi Atatürkçü olarak tanımlayan ve GÜZEL Parti ye oy vermeyi düşünen Dilek in kelamları bu kümeye düzgün bir örnek oluşturuyor Zamanında Ecevitçiydik daima o parti taraflarına kullanıyorduk Sonra da CHP ye oy kullandık diyerek siyasi seyahatini anlatıyor Dilek istisna değil bu seçmenlerin tipik bir özelliği de ideolojik pozisyonlarının ferdi olmaması ekseriyetle aileden aktarılması
KADINLAR AKŞENER İ BİR ROL MODEL OLARAK GÖRÜYOR
Bu şahıslar neden ÂLÂ Parti yi tercih ediyor GÜZEL Parti de ne buluyor
Bu soruya kısaca Akşener i buluyorlar diye karşılık verebilirim Hepsinin ortak paydası oy verdikleri partiden memnuniyetsiz arayış içinde ve Erdoğan tersi beşerler olması Eski partilerinden ya vazgeçmişler ya vazgeçmek üzereler Bir manada Akşener onların kaygısına derman oluyor Akşener i milleti için rahatından vazgeçip yola düşen kahramanın yolculuğu arketipine uygun kıymetlendirdikleri anlaşılıyor Ona bir kıssa yakıştırıyorlar Ama farklı seçmen kümelerinin Akşener de buldukları da biraz farklılaşıyor
MHP den YETERLİ Parti ye yönelenler için Akşener in geçmişi şimdiki performansı ve milliyetçiliği daha belirleyici MHP den kopuşlarında AK Parti ile yakınlaşmanın yarattığı hayal kırıklığı tesirli olmuş ve Akşener i kendilerini tanımladıkları Atatürk milliyetçiliğinin adresi olarak görüyorlar Namık ın Zaten MHP de artık bitti AK Parti nin yanaşması oldu kelamları içinde bulundukları durumu açıklıyor Merkez sağdan gelenler için başkanın güvenilirliği ve DÜZGÜN Parti nin çoğulculuğu öne çıkıyor Akşener i öteki başkanlara nazaran daha güvenilir buluyorlar ve ANAP taki dört eğilim e dayanan çoklu yapının YETERLİ Parti de yine doğduğuna inanıyorlar Akşener i samimi buluyorlar
CHP den gelenler için Akşener in başkan özellikleri ve CHP nin şu anki idaresine olumsuz bakış esas nedenler ortasında Kılıçdaroğlu na kızdığı için CHP den vazgeçen Şenay Ben solcu bir beşerim fakat Akşener i beğeniyorum kelamlarıyla bu kümenin ortak hissini tabir ediyor Burada bir noktanın altını çizeyim CHP uzun bir müddettir Kılıçdaroğlu nun adaylığına dönük bir strateji uyguluyor Bu çizgi muhafazakâr bölüme yönelik siyaseti öne çıkartıyor Bu bir tercih doğal Her tercihte olduğu üzere birileri dışarda kaldığını hissediyor Zati Kemal Bey le yıldızı barışmadan CHP ye oy veren seküler bir seçmen kümesi bu süreçte ÂLÂ Parti ye yöneliyor ve daha da yönelebilir Bu seçmenin yüklü bir kısmı aday olursa Erdoğan karşısında Kemal Bey e oy verir Lakin başkanlık seçimi için oy havuzu genişletilmeye çalışılırken parti oyunun daralma riski var
Seçmen tercihlerinde Akşener in özellikleri en değerli değişkeni oluşturuyor Erkek seçmenler onun neredeyse bütün tavır ve davranışlarını onaylarken bayanlar Akşener de kendileri için bir rol model de görüyor Örneğin Dilek Çok beğeniyorum dik duruşunu derken Sultan Süper bir bayan O denli bir bayan olmak isterdim bir şey söylediği vakit yapacak kapasitede bir kadın kelamlarıyla önderle ortasındaki bağı anlatıyor Yeterli Partililer Akşener de ‘halkla iç içe olma kelamını esirgememe içtenlik erkeklerin dünyasında bayan olarak ayakta durma siyasi tecrübe kararlılık gösteri yapmama güzellik ve dürüstlük’ üzere olumlu bedel içeren özellikler görüyor ve bu nedenlerle DÜZGÜN Parti ye yöneliyor Bu beşerler Akşener e toz kondurmazken yanındakilerin onu vakit zaman yalnız bıraktığını ayak uyduramadığını düşünüyor Bir kısmı HDP ye açık takviye verirse fakat o vakit eleştireceklerini söylüyor MHP kökenliler seçimden sonra vakte yayarak CHP den de ayrışması gerektiğini böylece YETERLİ Parti nin en büyük parti olacağını belirtiyor
İYİ PARTİ TAKIM PARTİSİ DEĞİL ÖNDER PARTİSİ
Bu söylediklerinizden güya UYGUN Parti nin daha çok Akşener in sergilediği siyasi performans ve kimliği üzerinden yürüdüğü ortaya çıkıyor
Evet seçmenlerin partinin kurumsal yapısını vilayet ve ilçe örgütlerini İzmir milletvekillerini hem tanımaması hem de onlarla ilgilenmemesi UYGUN Parti nin şu an için takım partisi değil başkan partisi olduğunu gösteriyor Görüşülenler ortasında vilayet liderini yahut yaşadığı ilçenin liderini tanıyan yok Saha araştırmaları da bu tarafta sonuç veriyor MHP kökenli erkek seçmenler İzmir milletvekili Müsavat Dervişoğlu nun ismini hatırlarken kimileri Aytun Çıray ı da anıyor Bayanlar ise ne örgüt yöneticilerini ne ilçe binalarını ne milletvekillerini tanıyor UYGUN Parti nin bir partide olduğu var sayılan lider örgüt taban üçgenini oluşturamadığı büyümenin önder ile çeşitli partilerden gelen seçmen ortasındaki ilişkiye gönül bağına dayandığı anlaşılıyor Kestirim edilebileceği üzere bu durum partiyi kırılganlaştırıyor siyaset alanını Erdoğan eleştirisi ve birkaç temayla sonlandırıyor Akşener in üzerine fazla yük bindiriyor Şu ana kadar çoğunluğun hemfikir olduğu meseleler üzerinden telaffuz üreten Akşener siyasetin ritmindeki artışa bağlı olarak farklı mevzulara girmek zorunda kalırsa bugün tesis edilen istikrar bozulma riski taşıyor Burada bir spekülasyon yapayım Farklı araştırma şirketlerinin UYGUN Parti oylarını farklı bulmasının altındaki nedenlerden biri bu oturmamışlık görüntüsü olabilir
MANSUR YAVAŞ ‘GÜVENİLİR YÖNETİCİ’ PROFİLİ ÇİZDİ
İntegral Araştırma nın haziran ayı araştırması da farklı ip uçları veriyor İzmirlinin Mansur Yavaş tercihi hakkında ne dersiniz Toplumsal demokratların kalesi olarak görülen bir kentte merkez sağ tercihlerinin önemli oranlarda olduğunu söyleyebilir miyiz
Sorunuzun iki kısmı var Evvel neden Yavaş sorusuna sonra kale metaforuna değineyim Mansur Yavaş ın lider aday adayları ortasında popülerliği yalnızca İzmir e ilişkin bir sıkıntı değil Kürt vilayetleri hariç her bölgede en beğenilen muhalefet aday adayı Cumhur İttifakı seçmeninin gelişmelerden rahatsız olan lakin kendini tekrar Erdoğan a oy vermek zorunda hisseden bölümü için de gönül rahatlığıyla oy verilecek alternatif bir isim Muhalefet kimliğine hapsedilemeyecek kadar kendilerine yakın algılıyor onlar da Merkezde olmak biraz da herkese seslenebilmektir Yavaş kendini siyasal tartışmanın dışında tutarak bu özelliğini pekiştirdi Ayrıyeten bu sayede güvenilir yönetici profili çizdi
Şu an seçmenin en çok aradığı şeyler inanç duymak devletin yönetildiğini bilmek birilerinin onun uygunluğu için çalıştığını hissedebilmek Yavaş emaneti en uzman biçimde yönetecek bir yediemin olarak kendini konumlandırdı Kamuoyuna seslendiği zamanki konuşmalarında daima bu vurgu vardı Ayrıyeten gerek MHP kökenli GÜZEL Partililer gerekse MHP liler onu bir CHP li olarak değil ülkücü olarak görüyor Mansur Yavaş kazanırsa kendilerinin de kazanacağını düşünüyor Bir evvelki seçimde MHP ye oy veren seçmenin yarıdan fazlası Erdoğan karşısında Yavaş a oy vereceğini belirtiyor Bu oran AK Partililerde yüzde 27 ye yakın HDP lilerin starı İmamoğlu yüzde 84 oranında Sonra yüzde 72 ile sırada Kılıçdaroğlu var Evvelki araştırmalarda Yavaş a da çok itiraz gelmiyordu Bu durumun değiştiğini görüyoruz altı ay evvel HDP İzmir seçmeninden yüzde 72 ye yakın oy alan Yavaş haziran araştırmasında yüzde 62 ye gerilemiş gözüküyor Bu düşüşte Van ziyaretinin ve HDP cenahından gelen seslerin tesiri olduğunu düşünüyorum
ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞSE DE TARİHÎ OLARAK BİR MERKEZ SAĞ SEÇMEN VAR
Sorunuzun ikinci kısmını yanıtlayacak olursak İzmir in sosyal demokrasinin kalesi olduğu konusunda daima bir itiraz vardır Bu cümleye karşı çıkanlar ekseriyetle İzmir Cumhuriyet in kalesidir ya da İzmir merkez seçmenin kalesidir derler Kısmen yanlışsız kısmen yanlış olan bu önerme tarihî eğilimlerden takviye buluyor Fazla abartılırsa özcülük riski taşıyor yok sayılırsa tarihsellik ihmal ediliyor Hür Fırka nın yükselişini filan bir kenara bırakalım 1950 den beri İzmir de merkeze yakın olan ikili bir oy örüntüsü gözüküyor Evvel Demokrat Parti sonra Adalet Partisi takribi yüzde 60 oy alırken muarızı CHP ise yüzde 40 civarında kalmış Köyden kente göç gecekondulaşma Ecevit in ve solun yükselişi proleterleşme ve sendikalaşma üzere dinamikler 70 li yıllarda tesirli oluyor Bu devirde merkezden sola kayan CHP kentteki çoğunluğu oluşturuyor Merkezin sağı ve solu olarak teşekkül eden bu ikili yapının içine sağın uç partileri girememişti CHP nin yüzde 53 e yaklaştığı AP nin yüzde 40 aldığı 1977 seçimlerinde Milliyetçi Cephe nin öbür iki ortağı olan Ulusal Selamet yüzde 3 İç ve Doğu Anadolu dan göçle gelenlerin oluşturduğu cemaat bağlarına dayanan MHP fakat yüzde 1 7 oy almıştı 12 Eylül sonrasının şartlarında merkez partilerin oranları seçimden seçime değişse bile temel istikrar birebir kaldı Bu ortada devletin resmi söylemi olan Türk İslam sentezi ve liberalizmin sonuçları merkez sağ seçmeni biraz daha sağa kaydırdı AK Parti sağ seçmenin daha muhafazakâr kısmına seslenirken MHP metropol seçmenine yönelik bir açılım yaptı MHP bilindiği üzere iki eğilim üzerinde kurulan bir parti Kendilerini baştan itibaren Tanrı Dağı kadar Türk Hira Dağı kadar Müslüman sloganıyla tanımladılar Ama her periyotta bu iki dağdan birisi daha sivriydi Türkeş in tartışılmaz hegemonik liderliği bu çelişkiyi çatışmaya dönüştürmedi lakin fiili olarak muhafazakâr Türkçülük kentli Türkçülüğe galebe çaldı Bahçeli nin partiyi sokaktan çekmesi merkeze yaklaştırması seküler milliyetçi bir taban oluşumunun önünü açtı 90 lardaki tanınan milliyetçi dalgayı da kullanan bu çizgi İzmir üzere yerlerde MHP yi marjinallikten kısmen kurtardı Geriye kalan geniş seçmen ise özgürlükleri ve Cumhuriyet pahalarını savunan parti olarak gördüğü CHP etrafında AK Parti ye karşı ittifak oluşturdu Çoğunluğu seküler olan MHP seçmeni de lokal seçimlerde kısmen CHP adaylarını destekleyerek ittifak a katıldı
Bu söyleşinin ana konusu olan YETERLİ Parti açısından baktığımızda Bahçeli nin Erdoğan a yanaşması aslında ayrışma olmadan evvel MHP deki seküler milliyetçi seçmeni partiden uzaklaştırmıştı ÂLÂ Parti hayal kırıklığına uğrayan bu kesimde doğal tabanını buldu Daha sonra da AK Parti karşısında CHP çatısı altına girmiş lakin burayı tam da benimseyememiş merkez sağ seçmenin bir kısmını kendine çekti Bir müddettir AK Parti den kopan İslamcı olmayan seçmenin de UYGUN Parti ye yöneldiğini görüyoruz
Sorunuza dönecek olursak Vakit içinde değişse de tarihî olarak bir merkez sağ seçmen var Son yirmi yılda farklı yerlere dağılmıştı artık bir çözülme yaşanıyor ve bu seçmen yeni yerlere bakıyor DÜZGÜN Parti de şimdilik bu adresler ortasında en güçlüsü Büyük alt üst oluşlar olmazsa sahneye yeni aktörler çıkmazsa kısaca her şey bu türlü giderse İzmir de bir merkez sağ ve bir merkez sol partinin rekabet ettiği HDP nin üçüncü güç olduğu bir siyasi görüntüyü orta vadede görebiliriz
KILIÇDAROĞLU NUN ADAYLIĞINA ÜÇ YAKLAŞIM KELAM KONUSU
İYİ Parti seçmeni Kılıçdaroğlu nun Cumhurbaşkanı adaylığına nasıl bakıyor
Kasım ve Ekim aylarında İntegral in yaptığı niceliksel çalışmalarda Kemal Kılıçdaroğlu nun Millet İttifakı nın lider adayı olabileceğini düşünenlerinin oranı yüzde 14 iken karşı olanların oranı yüzde 84 e ulaşıyor Adaylığına karşı çıkışın temel münasebeti Kılıçdaroğlu nun yönetici lider özelliklerinin yetersiz bulunması Kılıçdaroğlu nun son bir yıldaki adaylığa dönük bağlantı performansı o denli görülüyor ki uzun bir vakte yayılarak kökleşen seçmen izlenimlerini çok az değiştiriyor Neden aday olamayacağı sorusuna YETERLİ Partililerin yüzde 30 u liderlik vasfı olmadığı için yüzde 20 si başarısız olduğu için yüzde 12 si kazanamayacağı için yanıtı veriyor Geriye kalan tabirler de Kılıçdaroğlu nun yetersizliğinden dem vuruyor Gerek niceliksel araştırmalarda gerek derinlemesine görüşmede hiçbir seçmen Kılıçdaroğlu nun etnik dini kimliği bir sorun olarak lisana getirmiyor
Görüşme tutanakları UYGUN Parti seçmeninin bu husustaki tavrı hakkında bize daha detaylı bilgi veriyor Kılıçdaroğlu adaylığına üç yaklaşım kelam konusu Birinci kümeyi gönül rahatlığıyla oy verecekler oluşturuyor Farklı siyasi kökenlerden gelen bu kümenin ortak özelliği bu soruya tereddütsüz evet yanıtı vermeleri
İkinci kümeyi mecburiyetten Erdoğan gitsin diye oy verecekler oluşturuyor Bu kümenin psikolojisini daha rahat aktarmak için tutanaklarından birkaç not okuyayım ANAP kökenli Gürkan İçime sinmeyerek veririm Erdoğan a karşı kazanamayacağını düşünüyorum derken eski MHP seçmeni Namık Kılıçdaroğlu na Erdoğan dan kurtulmak için oy veririm Lakin şunu söyleyeyim Erdoğan ın karşısında Kılıçdaroğlu olursa Tayyip kazanır kardeşim diyerek emsal bir tasayı paylaşıyor
Üçüncü kümede ise Kılıçdaroğlu nun adaylığına karşı olan ve aday olursa oy vermeyeceğini belirten farklı siyasi kökenlerden şahıslar yer alıyor Bu kesim Kılıçdaroğlu adaylığına reaksiyon olarak Erdoğan a dönmüyor ama sandıktan uzaklaşıyor Eski MHP seçmeni Özkan ın İkisine de vermem boş oy atarım kelamı kümenin ortak hissini yansıtıyor Bu kümedekilerin biri daha teknik oburu ideolojik olmak üzere iki tıp münasebetleri var Kimi seçmenler Kılıçdaroğlu nu bu iş için yetersiz kapasitesiz buldukları için oy vermeyeceğini belirtiyor İdeolojik istikametten karşı çıkanlar ise CHP yi Atatürk çizgisinden uzaklaştırdığını ve veya HDP ye yakınlaştırdığını söylüyor Bu yaklaşım eski CHP li Ali nin Kesinlikle oy vermem HDP ile iş birliği içindeler eski Kuvayı Milliyeci CHP olmadığını düşünüyorum Atatürk ün unsur ve inkılaplarından uzak olduğunu düşünüyorum cümlesinde en net tabirini buluyor
İMAMOĞLU VE KILIÇDAROĞLU YÖNETİCİ OLARAK TAKDİR GÖRMÜYOR
Peki öbür aday adayları ile karşılaştırıldığında Kılıçdaroğlu nun durumu için neler söyleyebiliriz
Kasım ve Ekim araştırmalarında Erdoğan ın karşısında üç muhalefet adayı sorulduğunda UYGUN Parti seçmeninin neredeyse tümü Mansur Yavaş a oy vereceğini söylüyordu İmamoğlu AK Parti kökenli seçmende fire vererek ÂLÂ Partililerden yüzde 85 civarında oy alıyordu Kılıçdaroğlu nun aday olması durumunda oy vereceklerin oranı yüzde 62 ye geriliyor Erdoğan a oy veririm diyenlerin oranı yüzde 10 a yükseliyordu Kılıçdaroğlu aday olursa sandığa gitmeyeceğini yahut boş oy kullanacağını belirten seçmen oranı yüzde 25 i buluyordu Sizin sorduğunuz Haziran 2022 araştırmasında ise kararsızlar dağıtılmadan YETERLİ Partililerin yüzde 92 si Yavaş a oy vereceğini belirtiyor İmamoğlu na oy verecekler yüzde 67 yi Kılıçdaroğlu na oy verecekler yüzde 65 i buluyor Son altı ayda Yavaş ın popülerliğini koruduğunu İmamoğlu nun dramatik bir düşüşle 16 puan gerilediğini Kılıçdaroğlu nun da 3 puan yükseldiğini görüyoruz İki yıl evvel Yavaş ın çok önünde olan İmamoğlu sempatisinin giderek aşındığını söyleyebilirim
Görüşme bulgularına bakıldığında GÜZEL Partililerin seçimi kazanma misyona layık olma ve ideolojik yakınlık ölçülerine nazaran karar verdikleri gözleniyor Kazanmayı önemseyenler iki aday üzerinde duruyor Yavaş ın Cumhur İttifakı ndan da oy alabileceğini ve İmamoğlu nun kazanma gücünün uğraş azminin yüksek olduğunu belirtiyorlar Kılıçdaroğlu nda bu iki özelliğin de olmadığını söylüyorlar Vazife muvaffakiyetini önemseyenler ortasında Yavaş ın belediye başkanlığı performansı öne çıkıyor Yönetici özellikleri açısından İmamoğlu ve Kılıçdaroğlu takdir görmüyor Yavaş la ilgili DÜZGÜN Partililerin niyetlerini eski CHP li Ali nin cümleleri özetliyor Ben Mansur Yavaş ın daha âlâ bir aday olacağını düşünüyorum Duruş olarak muhafazakâr kısma daha yakın daha önemli olduğu için eski sağ tabanlı olduğu için orada önemli bir rol alabileceğini düşünüyorum Duruşu telaffuzları siyaset içerisine kimliğini sokmadığı için çatışmalara girmediği için ana akım siyaset yapmadığı için Artık toplumumuz o kadar bölündü ki birleştirilmeye muhtaçlığı var Mansur Yavaş ın bunu toparlayabileceğini düşünüyorum
İdeolojik ölçüt ise MHP kökenli seçmenler tarafından lisana getiriliyor Kıymetli bir kısmı Yavaş ı devlet adamı ciddiyetinin yanı sıra ülkücü kökenli olması nedeniyle de tercih ediyor ve adeta CHP li değil de kendilerinden biri olarak kabul ediyor Öte yandan GÜZEL Partililerin bir kısmında İmamoğlu ile Erdoğan ortasında benzerlik kuran bir bakış açısı göze çarpıyor Örneğin çok düzgün bir devlet adamı olarak gördüğü Yavaş ın aday olmasını savunan eski CHP li Dilek Ekrem İmamoğlu nu beğenmiyorum onu da ilerideki vakitlerde Recep Tayyip Erdoğan üzere görüyorum diyor Eski MHP li Özkan da Mansur Yavaş Zira İmamoğlu nun Erdoğan dan farkı olduğunu düşünmüyorum İkisini de tıpkı görüyorum Diktatörler diyerek birçok kişinin yaklaşımı paylaşıyor
İZMİR DE DÜZGÜN PARTİLİLERİN ÜÇTE İKİSİ PARTİSİNE SADIK
İYİ Parti seçmeninin partisine sadakatinden bahsedebilir miyiz
Yine derinlemesine görüşme bulgularından aktarayım Seçmenlerin yarısı öteki bir partiye oy vermeyeceğini söylerken yüzde 40 ı ikinci partisi olarak CHP yi görüyor Küçük bir küme çeşitli partilere dağılıyor Bu küme ÂLÂ Parti nin seçime giremediği şartlarda oy verecekler ve gelişmelere bağlı olarak oy tercihini değiştirebilecekler olarak ikiye ayrılıyor Niceliksel çalışmaların bulguları da misal sonuç veriyor Kabaca İzmir de UYGUN Partililerin üçte ikisinin partisine sadık olduğunu geri kalanının şartlara bağlı olarak farklı bir partiye de yönelebileceğini var sayabiliriz Bu geçiş CHP ye olabileceği üzere pekâlâ Memleket Partisi Zafer Partisi üzere adreslere de olabilir Üstte bahsettiğim oturmamışlık hali bu üçte birlik kesiti anlatıyor
İYİ Partililer Millet İttifakı için ne düşünüyor
Tümü farklı münasebetlerle de olsa Millet İttifakı nın sürmesinden yana Daha çok MHP kökenlilerin oluşturduğu küme AK Parti iktidarını değiştirmenin tek dermanı bir ortada davranmak olduğu için ittifaka olumlu bakıyor kerhen destekliyor Bu yaklaşımı en güzel Özkan ın Keşke ittifak olmadan kendi başlarına bir şey yapsa lakin Erdoğan karşısında ittifak olmadan olmaz kelamı yansıtıyor Görüşme dökümlerinden bu kümenin Kılıçdaroğlu aracılığıyla HDP nin ittifaka sızabileceği telaşı taşıdığı anlaşıyor
Çoğunluğunu eski CHP seçmenlerinin oluşturduğu içlerinde merkez sağ kökenlilerin de yer aldığı ikinci küme ittifaka daha şevkle yaklaşıyor ve mecburî katlanılacak bir kötülük olarak görmeyip ilkesel olarak daha olumlu bulduğu için ittifakı destekliyor Atatürkçü dindar ve eski CHP li olan Mehpare MHP ve AK Parti bizi insan yerine koymuyor Bu türlü birbirlerini desteklemeliler Onların görüşleri bizi temsil etmiyor İttifak bizi temsil ediyor kelamlarıyla parti farkı olmaksızın iktidara karşı şahsen Millet İttifakı nın kendisini onaylıyor Bu küme ittifak siyasetinin seçim sonrasında da sürmesi gerektiğine inanıyor CHP idaresine reaksiyon duydukları ve Akşener i beğendikleri için GÜZEL Parti ye yönelmiş bu insanların CHP ile UYGUN Parti ortasında fazla bir fark görmediği asıl olarak Millet İttifakı nı destekledikleri de söylenebilir ÂLÂ Parti deki geçişken kümeyi oluşturan bu anlayışın CHP de de simetriğinin olduğunu belirtmeliyim Yani CHP ye oy verebilecek YETERLİ Partililer ve GÜZEL Parti ye oy verebilecek CHP liler mevcut Ayrıyeten AK Parti den ayrışan yeni partilere karşı UYGUN Parti seçmeninin bir kısmının rezervi olduğu da söylenmeli SP ve DP için olumsuz laf etmeyen kimi iştirakçiler Deva ve Gelecek partilerini bu günkü problemlerin failleri ortasında görüyor
SEÇMENİN DEĞERLİ BİR KISMI HDP NİN DAYANAĞINDAN RAHATSIZ DEĞİL
İYİ Parti nin HDP ye karşı tavrının Millet İttifakı nı seçim sürecinde zora soktuğu sık sık lisana getiriliyor Takımlar bir yana HDP konusunda seçmen ne düşünüyor
Tahmin edebileceğiniz üzere GÜZEL Parti seçmeni HDP ye uzak lakin AK Parti ye olan arası çok daha fazla Ekim çalışmasında UYGUN Partililerin yüzde 46 sı AK Parti yi yüzde 30 u HDP yi yüzde 13 ü MHP yi asla oy verilmeyecek parti olarak tanımlıyor Yani seçmenin çoğunluğunun öncelikli sorunu Cumhur İttifakı HDP yalnızca MHP den gelmiş bir görece küçük kısmın öteki partisi Aslında UYGUN Parti nin HDP tersi çıkışlarıyla seçmenin büyük bir kısmı ilgili değil Bu uğraşlar MHP den gelenlerin bir kısmının ruhunu okşuyor HDP yle ilgili mümkün gelişmelerde DÜZGÜN Parti nin aslında geniş bir harekât alanı olduğunu ve seçmenin kimi yöneticilerden daha ilerde olduğunu söyleyebiliriz
İYİ Parti seçmeni HDP nin Millet İttifakı nın lider adayını desteklemesi konusunda farklı yaklaşımlara sahip CHP ve merkez sağdan gelenlerin değerli bir kısmı pragmatik nedenlerle seçimi kazanmak HDP nin dayanağından rahatsız olmayacağını bu dayanağın olması gerektiğini belirtiyor Birtakım eski MHP seçmenleri de bu görüşe şartlı olarak katılıyor Hasebiyle HDP nin dayanağını onaylayanlar koşulsuz ve koşullu olmak üzere ikiye ayrılıyor Örneğin evvelden ANAP ve MHP ye oy veren Gürkan Seçimin kilit partisi onlar Kimin kazanacağına onlar karar verecek diyerek gerçekçi davranıyor Atatürk milliyetçisi ve eski MHP seçmeni Mehmet Şen HDP nin Millet İtifakı nı desteklemesinin kendisini rahatsız etmeyeceğini onlar da seksen milyonun içindeki seçmen niçin etsin yani diyerek belirtiyor HDP takviyesini şartlı onaylayanlar ise bu dayanak karşılığında HDP ye taviz kabinede bakanlık vs verilmemesi gerektiğini söylüyor
HDP nin Millet İttifakı nı desteklemesine karşı çıkanlar da aslında takviyeden çok Millet İttifakı ile HDP ortasında iş birliği imajı verilmesinden rahatsız olacağını söz ediyor Yoksa hiç kimse 2019 seçimlerinde olduğu üzere resmiyete dökülmeden sağlanacak bir takviyeye karşı çıkmıyor
Söyleşinin ikinci kısmında Millet İttifakı nın lider aday adayları yönetebilme ve seçilebilme özellikleri istikametinden pahalandırılacak
Araştırmaların künyesi
Ekim 2021 Araştırması Araştırma İzmir vilayetine bağlı 11 metropol merkez ilçede ikamet eden 18 yaş üstü 4096 bireyle 2021 Ekim ayında yüz yüze anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir Araştırmanın itimat aralığı 95 kusur hissesi 1 53 4ür Örneklem ilçelerin nüfus tartısına nazaran oluşturulmuş yaş cinsiyet ve 29 Mart 2019 lokal seçim sonuçları kota olarak kullanılmıştır
Kasım 2021 Araştırması Araştırma İzmir vilayetine bağlı 30 ilçede ikamet eden 18 yaş üstü 2414 bireyle Ekim Kasım aylarında CATI tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir Araştırmanın itimat aralığı 95 yanılgı hissesi 1 99 dur Örneklem ilçelerin nüfus yüküne nazaran oluşturulmuş yaş cinsiyet ve 24 Haziran 2018 genel seçim sonuçları kota olarak kullanılmıştır
Haziran 2022 Araştırması Araştırma İzmir vilayetine bağlı 30 ilçede ikamet eden 18 yaş üstü 1164 şahısla Ekim Kasım aylarında CATI tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir Araştırmanın itimat aralığı 95 yanılgı hissesi 1 99 dur Örneklem ilçelerin nüfus yüküne nazaran oluşturulmuş yaş cinsiyet kota olarak kullanılmıştır
Niteliksel araştırma Araştırma İzmir YETERLİ Parti seçmeninin farklı kümelerini temsil eden 24 şahısla 2022 Ocak Şubat aylarında yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniğiyle gerçekleştirilmiştir Deşifre edilen görüşme bulguları betimleyici tahlil metoduyla değerlendirilmiştir