Fehmi koru*
Dün iktisat açısından değişik bir gündü; uzun müddettir 16 TL’nin altında tutulmaya çalışılan dolar apansızın 17 TL’nin üzerine çıktı ve 17.20 tahtına yerleşti.
Bir günde dolar ve Euro karşısında 1 TL’nin üzerinde bedel kaybetti güzelim paramız.
Nasıl oldu da oldu bu?
Hafta sonu Kızılcahamam’da kampa giren partisinin yönetici kademesindeki ve Meclis kümesindeki isimlerden her cümlesi sonrasında alkış dayanağı alan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, pazartesi günü topladığı bakanlar heyeti toplantısının akabinde bir konuşma yaptı da bu türlü oldu.
Unutmayalım: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AK Parti genel lideri sıfatı da bulunuyor.
Konuşmasında ülkemize kazandırdıkları yeni iktisat modelinden kelam ederken faiz konusuna da değindi ve kimsenin faiz artırımı beklentisine girmemesini, aksine faizin yine indirileceğini söyledi Cumhurbaşkanı Erdoğan…
Faiz konusu Merkez Bankası’nın (MB) misyon alanına giriyor. Bankanın Para Siyaseti Şurası ayda bir toplanıyor ve aylardır daima faizi en son indirdikleri yerde tutmaya devam ettiklerini açıklıyor.
Alışılan tabirle faiz konusunu ‘pas geçiyor’ MB heyetinin üyeleri.
Buna alışıldığı için de herkes faizin aşağıya yahut üste yanlışsız hareket etmeyeceğini biliyor(du).
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Aşağıya inecek” demesinin tesiri, 24 saat sonra, doların bedelinin üste yanlışsız hareketlenmesiyle ortaya çıktı.
MB yasası gereği ‘bağımsız’, ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın kelamını dinliyor…
Hala elinde TL tutan insanların yabancı paralara atağı doların kıymetinde 1 TL’lik artış getirdi. [1 Euro da 18.50 TL oldu.]
Yarın bu hareketlenme devam ederse doların bedeli daha da artabilir.
Doların pahasının artmasının ülkemizde yaşayan kimseye bir faydası yok. Tasarrufunu dolarda tutanlara bile…
Özellikle dolar cinsinden borçlanmış iş insanları, ticaret erbabı ve endüstriciler için ise, dolardaki üste hakikat her hareketlenme, TL cinsinden kazandıkları paralarla dolar cinsinden borçlarını ödemede zorluk yaşayacakları için, mevt ıslığı üzere bir şey.
İhracatçılar için bile durum berbat. İhracattan elde ettikleri yabancı para çıkarlarının %40’ını MB’de bozdurmak zorunda ihracatçılar; ürettikleri malların girdileri içerisinde bedelini yabancı para cinsinden ödemeleri gerekecek ithal malları yükte; onlar da ödeme günü geldiğinde dolar ve Euro’yu yeni bedelinden satın alacaklar.
Devlet için de ‘TL-dolar’ istikrarının yerli paramız lehine bozulması berbat. Yabancı bankalara borçları ile otoyol, köprü, kent hastanesi müteahhitlerine taahhütlerini dolar ve Euro cinsinden ödeyeceği için devlet de zorlanacak.
Sonuçta devletin gelirleri daima TL cinsinden…
Liderinin bir kelamıyla TL’yi bir günde ucuzlatan hükümet için de güzel değil bu gelişme. TL’nin pahasının düşmesi, güçte dışarıya bağımlı olunduğu için, zati şikayet konusu haline gelmiş elektrik ve doğalgaz fiyatlarına yine artırım yapılmasını gerektirecek. Akaryakıta ve mazota da. İthalat girdisi fazla eserler ile birlikte tohum, gübre ve mazota dayalı tahıl eserleri de pahalılanacak doğal olarak.
Vatandaşın şikayetleri ayyuka çıkacak.
Lafı daha fazla uzatmaya gerek yok; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Faizler daha da aşağıya inecek” açıklamasının tetiklediği ‘dolar-TL dengesi’nin TL aleyhine bozulması güzel bir şey değil.
Kötü bir şey. Hem de herkes için makus bir şey.
İyi de sonuçta herkese ve bu ortada partisi ile kendisine de ziyanı dokunacak bir gelişmeye yol açan o açıklama Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından neden yapılmış olabilir?
Açıklamasının bu türlü bir sonuç doğuracağını bilmiyor olamaz; zira daha evvel de emsal açıklamalar yaptığında istikrar bozulmuş ve TL ile doların ortası açılmıştı.
Konunun hassasiyetini de bilmesi lazım Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın; her fırsatta kendisinin ‘ekonomist’ olduğunu söylüyor ve bu türlü bir sonucun doğacağını bilmek için iktisat okumuş olmak da gerekmiyor esasen.
İki gündür bilebilecek durumda olan muharrirler ve yorumcuların ne yazıp ne dediklerini daha dikkatle izliyorum; en açık sözlüleri bu soruya karşılık veremediklerini itiraf etmekle yetiniyorlar.
Soruya karşılık teşkil etmek üzere ortaya atılan münasebetlerin birden fazla spekülasyondan ibaret.
Niyet okunarak verilen yanıtlar beni tatmin etmiyor.
Kuşkularım büyüyor.
Acaba bakanlar şurası toplantısında iktisat konusu açıldığında hükümet üyelerinden bir yahut birkaçı enflasyonla uğraş için faiz artırımına gidilmesi gerektiğini dillendirdi de, on/lar/a verdiği yanıtı gazeteciler önünde de tekrarlama muhtaçlığı mı duydu Cumhurbaşkanı Erdoğan?
Kendilerine bu kuşkumu yönelttiğim bugünkü AK Parti’nin içini bilebilecek dostlardan “Hiç mümkünü yok” yansısı aldım.
Onlara nazaran, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kesin inançlı olduğu bir bahiste iknaya açık olmadığını bakanları biliyor ve bu sebeple kendisinin yanında ‘faiz’ sözcüğünü ağızlarına almıyorlar.
Danıştığım biri, isim de vererek, tıpkı konuşmada seslendirilen ve ekonomistlerin dudak bükmekle yetindikleri “Ülkemizde enflasyon yok, yalnızca hayat pahalı” tezini bir bakanın o toplantıda savunmuş olabileceğini söyledi. [Aylık 2.98 ve yıllık %73.5 olarak ilan ettiği ‘şey’ için ‘enflasyon’ sözcüğünü kullanmıştı TÜİK.]
Hayat kıymetli hakikaten, ancak enflasyon yüzünden kıymetli.
Olan bitene bakıyorum da işin içinden çıkamamada yalnız olmadığımı fark edip rahatlıyorum.
Ekonomi hocaları, bu alanda dirsek paralamış uzman bireyler, geçmişte MB’de, TÜİK’de, Hazine’de en üst makamlarda misyon yapmış her eğilimden insan, TL’nin yabancı paralar karşısında acze düşmesini getiren gelişmenin sebebini açıklamada çaresiz kalıyorlar.
Muhalifler bile.
Türkiye iktisadını yakından gözleyen yabancılar bu işe ne diyor sanki?
Şimdiki merakım bu.
Onlar da şaşkınsa hiç şaşırmayacağım.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.