Ali Eroğul
Doyurucu bir otobiyografiden, yaşantı ve kanıyı ince bir işçilikle birleştirmesini bekleriz. Bizden hayatın canlılığını esirgeyen, ders notu donukluğundaki metinler ile anıların gevezeliğine kendisini kaptırdığı için kanıya bir türlü yer açamayan biyografilerde daima bir şeyler eksiktir. Zira gerçek hayat ikisinin toplamıdır.
Yeterli otobiyografilerin öbür bir özelliği, muvaffakiyetlerin yanında başarısızlıkları da içermesidir. Meğer bugünün şov toplumu, başarısızlıklardan çok muvaffakiyete odaklanmamızı talep ediyor. Hakikaten kendi alanlarındaki şöhret piramidinde doruğa çıkanlar, bu süreçte yorulup dinlenmelerini, basamaklarda tökezlemelerini, kimi vakit yuvarlanıp aşağıya düşmelerini değil, koşar adım en zirveye nasıl tırmandıklarını anlatma kederinde oluyorlar. Okurlarına verdikleri öğüt şu: Benim adımlarımı takip ederseniz, siz de başarırsınız. Haydi bakalım yola koyulun!
Spor dünyasının en tanınan oyunu futbolun baş aktörleri olan futbolcuların ömür hikayeleri de bu kategori içerisinde. Ekseriyetle gölge muharrirler tarafından yazılmış otobiyografilerinde, meslek basamaklarını adım adım nasıl çıktıklarını okursunuz. O anlatılarda ola ki geriye gidişler, başarısızlıklar yer alırsa, bu anlar, çabucak daima, kişinin kendi yanlışları nedeniyle değil, şanssızlıklar, makûs niyetli rakipler, hakemler, yöneticiler, antrenörler, iş bilmez hekimler ve kendisini çekemeyen ekip arkadaşları yüzünden meydana gelir. Anlatıdaki kişi, tüm muarızlarını birer ikişer alt ederek sonunda zafere ulaşan “süper kahraman” olarak betimlenir. Son dakikada golü atarak yahut kaleye giren topu çizgiden çıkararak grubunu sırtlamış, sayesinde kupalar kaldırılmış ya da kulüp, küme düşmekten kurtulmuştur.
Ergin Keleş’in, Bağlantı Yayınları tarafından yayımlanan ‘Nasıl Yıldız Olunmaz?’ otobiyografisi, üstte berbat örneklerini verdiğimiz anlatılara hiç benzemeyen bir metin. Alışılmışın bilakis, bir gölge müellifin gölgesi düşmemiş bu kitaba. Yani Ergin Keleş yazmış tamamını. Tahminen de bu içtenliğin bir sonucu olarak kitap, sadece başarılara odaklanmıyor, çıkış ve inişleri açık yüreklilikle bir bütün olarak anlatma kaygısında. Öyküsünde çuvaldızı yalnızca diğerlerine değil, kendisine de batırıyor. Olaylara geniş pencereden bakarak, sevinçli, şen şakrak, mizahi lisanıyla dikkat çekiyor.
Otobiyografi okuyoruz madem, şunu sormak ve cevaplamak koşul oldu: Ergin Keleş kimdir? 1987 yılında Trabzon’da, Trabzonspor’un başrolde oynadığı sahneden yavaş yavaş geriye çekildiği, o bildiğimiz duraklama periyodunda doğmuş. Her Trabzonlu anne ve babanın içten içe seslendirdiği, “Benim oğlum Trabzonspor’u tekrar ayağa kaldıracak, o beklediğimiz yeni Ali Kemal, yeni Dozer Cemil olacak” hayaliyle büyütülmüş. Günü geldiğinde, dokuz yaşında, Trabzon Lisesi’nin bahçesinde grubun seçmelerine katılmış. Başarılı olmuş, miniklerden sonra genç kadro ve devamında A gruba kadar yükselmiş. Trabzonspor’da oynama hayalini gerçekleştirmiş. Kendi yaş kategorisinde genç ulusal kadroya seçilmiş; goller atmış, sonradan üst seviye meslek yapacak Nuri Şahin, Arda Turan üzere oyuncularla birlikte top koşturmuş. 2005 yılında, şimdi on sekiz yaşındayken, Türkiye’de yapılan Meridyen Kupası’nda Fransa Ulusal Takımı’ndan iki oyuncuyla birlikte beşer gol atarak, gol krallığını paylaşmış. Turnuvanın öbür gol hükümdarları Karim Benzema ve Jérémy Menez, mesleklerinde adım adım ilerleyip üst seviye ekiplere tırmanırken Ergin Keleş beklenen patlamayı bir türlü gerçekleştirememiş. Kitapta bu makus bahtını şu sözlerle özetliyor: “Çok kısa bir mühlet sonra Karim Benzema Real Madrid’e gidecek, bense Tofaş Kartal marka bir otomobilin art koltuğunda, Akçaabat Sebatspor ile kiralık anlaşmak üzere yola çıkacaktım…”
Sonrası, aradığını bulamadığı, bocaladığı lakin asla pes etmediği bir periyottur: Tam on beş farklı kulüpte, kimisinde yarım dönem, kimisinde bir iki sene mühletlerle forma giyiyor. Ekip arama, kadro bulma, takıma girme çabası, şampiyonluklar yaşama, alt liglere düşme, maç ve kamp anıları, sevinçler, hayal kırıklıkları… Yaşananlardan biriktirilen hatıra kırıntıları sancılı bir büyüme ve olgunlaşma sürecidir birebir vakitte.
Ergin Keleş, spor basınının sevdiği tabirle bir “asi futbolcu.” Futbol jargonunda asilik, biraz serkeşlik, kavgacılık, disiplin sevmezlik, gece hayatına meyili olan topçular için kullanılır. Onun asiliğinin bir istikameti bu. Evet gençken bir periyot, kendisinin de cümbüşe, gece ömrüne daldığını, içki içtiğini açık yüreklilikle itiraf ediyor. Meğer etkin futbolculuk yıllarında disiplin içerisinde yaşamanız, beslenmenizden başlayarak uykunuza kadar her şeye dikkat etmeniz gerekir. Kurallara uymamanız halinde bunun bedelini formsuzlukla, sakatlıklarla, takım dışı kalmalarla ödersiniz. Hakikaten Keleş de, biraz karakteri icabı bu türlü yaşamış ve bedelini de ödemiş.
Öbür taraftan onun asiliğinin öbür bir istikameti daha var: Kişi, hayatın çabucak her alanında kendisinden güçlü insanlara karşı takındığı tutumlarda karakterini aşikâr eder denilir ya, işte o manada da asi karakterde birisi. Karşısındaki kim olursa olsun, kulüp liderinden teknik yöneticisine kadar, kelamını sakınmayan, hakkını yedirmeyen, çatır çatır kanısını savunan bir ademoğlu. Futbola adım atarken, önüne konan boş mukaveleyi imzalamaması, alanda maç oynanırken kendisine, ailesine küfreden tribüne posta koyması, beğenmediği yemek nedeniyle aşçıyı azarlayan ekip arkadaşını uyarması, şövalye soylusu bir tarafının olduğunu gösteriyor. Genç yaşta edindiği bu tavır, hayatının temel düsturu haline gelmiş. Lisanını tutamaması nedeniyle; itaate, ezmeye, ağabeyliğe, kulislere, ahbap çavuş alakalarına dayanan futbol dünyasında, bir nevi makus adam -takımda sistemi bozan futbolcu- olmuş.
‘Nasıl Yıldız Olunmaz?’ eşit, adil, yapan bir futbol âlemini yerleştirebilmek için daha ne kadar çok yol almamız gerektiğini bize gösteriyor. Cangılda açtığı patika pek değerli diye düşünüyorum.