Meclis Adalet Komisyonu’nda kabul edilen ve “dezenformasyon yasası” olarak da bilinen “Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”ne dair Halkların Demokratik Partisi (HDP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) şerh düştü. HDP şerhinde “Sorgulamayan, gerçekleri ortaya çıkarmayan ve susturulmuş bir toplum hedeflenmektedir. Bu tarafıyla bir sansür ve susturma yasasıdır”, CHP şerhinde “Düşünce ve tabir özgürlüğü ile basın özgürlüğüne baskı uygulanmasına yasallık kazandırılacaktır” dedi.
Mezopotamya Ajansı’nın haberine nazaran HDP şerhinde, kanun teklifi ile TCK’de yeni bir cürüm tipi, toplumsal medya kuruluşlarıyla internet haberciliği yapan sitelere yeni müeyyideler, engellemeler ve gerek kullanıcı ve gerekse toplumsal medya ağ sağlayıcılarına kısıtlamaları beraberinde getirecek olan hususları içeren torba bir sansür yasa teklifi ile karşı karşıya olunduğuna dikkat çekti. Teklifin, demokratik bir toplumun oluşması açısından, olmazsa olmaz olan tenkit, haber alma ve yayma hakkına yönelik inceden inceye işlenmiş ve topluma sunuş hali itibariyle tam manasıyla antidemokratik ve yasaklarla dolu olan bir kanun olduğu kaydedildi.
‘SUSTURULMUŞ BİR TOPLUM YARATILMAK İSTENİYOR’
Teklifte yer alan 29’uncu unsura dair ise “Bu düzenleme, yapılan haberlerin aslında ‘eleştiri, fikir açıklaması mı’ yoksa kanun teklifinde yer alan ‘endişe, panik yaratma, endişe yaratma mı’ olduğunun tespitinin yapılmasının ölçülerinin meçhul olması sebebiyle demokratik bir toplumun aleyhine sonuç doğurabilecek bir düzenleme olacaktır. AKP/MHP hükümetinin toplumsal medyaya olan yaklaşımı ve Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın söylemi bu yasa teklifinin gerçek emelini ortaya koymaktadır. ‘Herkes tweet atabilir lakin içi boşsa sorun yoktur’ mantığı topluma dayatılmak istenmektedir. Sorgulamayan, gerçekleri ortaya çıkarmayan ve susturulmuş bir toplum hedeflenmektedir. Yeni kabahat tipinin, siyasal iktidarın çıkarlarını koruyacak nitelikte ve ayrıyeten muhalefet partilerini, sivil toplumu ve bilhassa basını baskılayacak olması, TMK’yi geniş yorumlamak suretiyle de kısıtlamalara neden olacak formda tasarlanmış olması kabul edilebilir bir durum değildir” tabirlerini kullanıldı.
‘SANSÜR YASASI’
Teklifle iktidarın tüm alanları dizayn eden anlayışının bir kere daha ortaya çıktığının altı çizilerek, “Teklife ait sürece, meslek kuruluşları, Türkiye’deki toplumsal katmanlar, bu işin mutfağında çalışmış, sivil toplum örgütleri ve en değerlisi basın işçileri, gazetecilerin dahil edilmediğini görüyoruz. Enflasyon can yakıyor, enflasyon ölçüsünü az göstermektir, buna ait yanlışsız haberleri baskılamaktır. Yoksulluğu örtbas etmektir. Toplantı ve şov hakkı askıdadır, bu gerçeği toplumdan kaçırmaktır. Konserler yasak, şovlar yasak, toplumun hayat stiline müdahale var, bu konulara itirazlara karşı bu kanun teklifi gündemdedir. HDP’yi kapatma, Kobane Kumpas Davası’na karşı yükselen itirazları baskılamak için bu kanun gündemdedir. Cemaatlere ilişkin vakıf ve derneklere aktarılan kaynakların sorgulanması ve bu mevzularda haber yapılmasının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Bu tarafıyla bir sansür ve susturma yasasıdır” denildi.
‘YASA GÖRÜŞÜLÜRKEN 16 GAZETECİ TUTUKLANDI’
Dijital Anayasa oluşturulması teklifinde de bulunulan şerhte, “Muhalif ve Kürt basınının üzerinde artan baskı ve sansürün önlenmesi bir yana mevcut kanun teklifi yasalaştığında basın özgürlüklerine dair son kırıntılarda ve toplumun hakikatlere ulaşma özgürlüğü yok edilecektir. Bu kanun teklifinin görüşmelerine Adalet Kurulu’nda devam edildiği günlerde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 8 Haziran’da gözaltına alınan gazetecilerden 16’sı tutuklandı. Kanun teklifi şimdi yasalaşmadan basının bu kadar baskı ve cezalarla susturulmasını çok manidar bulmaktayız ve bunu fiili sansür olarak tanımlamaktayız.”
‘DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ ORTADAN KALDIRILIYOR’
“Değişiklik teklifinin geneline bakıldığında da dezenformasyon algısıyla, objektif olmayan kavramlarla, fikir özgürlüğü ortadan kaldırılmak istenmektedir” tabirlerine yer verilen şerhte, “Gazeteciliğin temel fonksiyonuna müdahale edilmektedir. Basın özgürlüğünün kurumsallaşmadığı, iktidarların her devir amacı haline geldiği, yargı bağımsızlığının olmadığı bir ülkede yapılacak bu düzenleme, bilgiye ve kanıya ulaşma ve söz hürriyeti açısından sansürü hayatın her alnına yaygınlaştıracaktır. Basın kanunda yapılmak istenen değişiklikler, basın alanını büsbütün iktidarın keyfi uygulamalarıyla düzenlenmesini amaçlamaktadır. Yapılmak istenen değişiklik basın alanındaki tek dilliğini de sürdürmektedir. Kürtçe, Ermenice, Rumca, Süryanice, İbranice, Çerkezce, Lazca üzere lisanlarda gazetecilik yapmaya çalışan gazeteleri ve gazetecileri koruyacak ayakta tutacak bir düzenleme yapılmalıdır” diye belirtildi.
CHP: TOPLUMSAL KAOSU TETİKLER
CHP’nin muhalefet şerhinde, gazetecilerin basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı bünyesinde Basın Kartları Kurulu inisiyatifine bırakılmasının “memur gazeteci” anlayışını yerleştirme maksatlı olduğu belirtildi.
Türk Ceza Kanunu’na “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” cürmünün eklenmesini öngören 29’uncu hususun söz özgürlüğü sonlarındaki bir alana müdahale ettiği vurgulandı. Şerhte, “Düşünce ve söz özgürlüğü ile basın özgürlüğüne baskı uygulanmasına legallik kazandırılacaktır ki bunun da her an toplumsal bir kaosu tetiklemesi kaçınılmazdır. Basın mensuplarında oto sansüre neden olacağı, bunun da kanaat oluşturulması tarafında ikame edilemez bir pozisyona sahip olan basının, misyonunu yapamamasına yol açacağı nettir” denildi.
‘HUKUK DEVLETİ PRENSİBİNE AYKIRI’
Bu düzenlemenin öngörülmez olduğuna dikkat çekilen şerhte, şunlar kaydedildi: “Uygulamadaki sonuçları belgisiz ve keyfiliğe açıktır. ‘Gerçeğe alışılmamış bilgi’, göründüğü kadar suçsuz bir ibare değildir. Çeşitli kamusal problemlerde neyin gerçek olduğunu tespitinin her vakit mümkün olmaması yanında, tarifi gereği yanlışsız ya da yanlış olamayacak paha yargılarının da uygulamada cezalandırılması riskini doğuracaktır. Bilhassa, antidemokratik erişim pürüzü ve yayın yasağı kararlarının sıklıkla alınmış olduğu son yıllarda yargının yürütmeye bağımlı hale gelmiş olduğu da dikkate alındığında; teklif unsuru, Anayasa’nın kanıyı açıklama ve yayma hürriyetini öngören 26. ve hukuk devleti unsurunu içeren 2. hususuna terstir.” (HABER MERKEZİ)