Sedat Barış email protected
Sala 1919ê de li Stenbolê bi pêşengtiya Erdurrahman Rehmî lîstika Memê Escort Kozyatağı Alan hatiye lîstin 1946an de Komara Mehabadê de lîstikek bi navê Dayika niştiman hatiya lîstin 1959an de Musa Anter di girtîgeha Selimiyê de lîstika Qimil nivîsiye 1982an de ji kurdên Kozyatağı Escort Bayan Kafkasyayê Tosinê Reşid lîstika Siyand û Xecê nivîsiye
Kesên dîroka şanoya kurdî dipirsin û meraq dikin em heta salên 1990î dikarin ewqas mînak bidin Konut lîstikên me nivîsî çend caran Kozyatağı Escort li kuderê hatiye lîstin û aliyê çiqas temaşevanan hatiye temaşekirin zêde agahdar nînin Ger em bipirsin heya niha di nava kurdan de şano an jî lîstok tunebû Helbet hebû Şevbihêrk û govendan de serê salê kalik û fatik desmal kî hevalên min dajo bincil bir kab çel gavan şiv qazi mufti lapê zirve û rep gur û mî şivan û gur heftok Bi sedan lîstikên nava gel de dihat lîstin
Em vir behsa şanoya nûjen dikin Li gorî pîvanên şanoyê şano bi dekor aksesuar kostum ronahî û muzîk jî hev temam dike û li hemberî temaşevanan li ser dikê de tê lîstin Erê bi devkî di nava gel de hebû lê bi sazîbûn tunebû Çima Kurd tunebû ku şanoya wan ji heba Heta salên 1990î
Bi vekirinên Navenda Çanda Mezopotamyayê çêkirina şanoya kurdî wekî sazî destpêkir Xort û jinên kurd di metropolên wekî Stenbol Îzmîr Edene û Mersînê de di şert û mercên salên 90î de deri ba hev û dibêjin emê şanoyê bi zimanê xwe bikin
Piştî hînbûna şanoyê û perwerdayiyan lîstikên wekî Rojbaş Generalê Teneke Bayê Elegazê Komara Dînan Ta Gurzekne Lêdan xabetên gelek baş û profesyonel derdikeve û temaşivan eleqeyek mezin nîşan didin Salên 2000an şûnve di welat de dema şaredarî dikeve destê nûnerên kurdan xebatên şanoya kurdî jî destpê dike 2005an de şanoya şaredariya Amedê biryarek digre ku ewê vir şûnve di repertuwara xwe de zêdetir cih bide kurdî Mesken biryar jî Amedê dike navenda şanoya kurdî
Di navbera 2000 û 2016an de gelek festîvalên şanoya kurdî çê tabana Bi hezaran temaşevan bi kêfxweşî xwedî lîstikan derdikeve û şanoya kurdî jî gelek pêş dikeve 2014an de li Batmanê jî şanoya şaredariyê tê avakirin û dest bi derxistina lîstikên kurdî kirin Dorê de avakirina şanoya kurdî ya Wanê hebû Lê 2016an de dema şaredarên bajêr û navçeyê wan ji peywirên xwe hatin dûrxistin li şuna wan de qeyyûm hatin tayin kirin Qeyyûman karê yekem şanoger hemû ji kar derxistin û şanoya kurdî dan qutkirin
Şanogerên kurd ji ber vê yekê çend salan bê salon pirsgirek kişand in Piştre berhev bûn û şanoyên taybet ava kirin û rêya xwe wisa berdewam kirin Li Amedê de şanoya bajêr ya Amedê li Batmanê Yenisahne Li Koserê komelaye Mezopotamyayê û li Wanê jî şanoya Mencel dikê xwe bixwe ava dikin û ji hemû koman re vekirin
Aniha jî di vê biharê de wekî kulilkên biharê yên nû xwe vedikin Di salonên tijî de lîstikên xwe dilîzin Gelo çend komên şanoyên bi zimanê kurdî şano dikin henin û niha çend lîstikan dilîzin Me ji bo we lêkolîn kir
ŞANOYA BAJÊR YA AMEDÊ
Elîzabeht Nivîskar Darîo Fo Derhêner Berfîn Emektar
Tartuffe Nivîskar Molîere Derhêner Ruknettîn Gun
Dek û dolabên Scapen Nivîskar Molîere Derhêner Ozcan Ateş
Dawiya Dawî Nivîskar Ozcan Ateş Derhêner Kemal Gokhan Gurses
Don Kîxot Nivîskar Cervantes Derhêner Ferhat Feqî
TEATRA JIYANA NÛ
Bêrû Nivîskar Darîo Fo Derhêner Nazmi Karaman
Cilde ez Nivîskar Cihad Ekînci Derhêner Rugeş Kirici Cîhad Ekîncî Omer Şahîn
Lîstik Nivîskar Omer Şahin Rugeş Kirici Cîhad Ekinci Derhêner Ferhad Feqî
ŞA PERFORMANS
Ji akamiyê re raporek Nivîskar Kafka Derhêner Murad Korkmaz
Pergal Nivîskar S Bobrîck Derhêner Mehmet Musaoğlu
Keypa 12500 Nivîskar Tuncay Ozel Derhêner Murad Korkmaz
ŞANOYA MENCEL
Hay lo dîsa tevlihev bû Nivîskar Claude Magnîer Derhêner Nazmî
Karaman
TEATRA NUPELDA
Bavo bazde Nivîskar Ray Cooney Derhêner Ergul Kutlar
TEATRA YEKTA HÊVÎ
Tu ne Gara ye Nivîskar Aziz Nesîn Derhêner Nazim Hikmet Çalışkan
ŞERMOLA PERFORMANCE
Mem û Zîn Çavkanî Dengbêj Reso Derhêner Mîrza Metîn
Bûka lekî Nivîskar û Derhêner Mîrza Metîn
Ez Ayşe Şan Nivîskar û derhêner Mîrza Metîn
BATMAN YENÎSAHNE
Serbaz Nivîskar Hristo Boyçev Derhêner Yakup Selimoglu
RITUEL TIYATRO
Kabîl ka Babîl Nivîskar û Derhêner Îhsan Arat
DERSÎM ARÊYÊ KAY
Lisan Nivîskar û Derhêner Yilmazcan Şare
ŞANEŞÎN PERFORMANS
Bêcir Nivîskar Molîere Derhêner Recep îçen
TEATRA SÎ
Tu ne Gara ye Nivîskar Azîz Nesîn Derhêner Rewşen Apaydın
KOMELAYA ÇAND Û HUNER YA MEZOPOTAMYAYÊ
Xal û Xwarzî Nivîskar Sedat Bariş Derhêner Mehmet Erbey
Qirdik Nivîskar û lîstikvan Mehmet Erbey
MORDEM HUNER
Qirêt Nivîskar Semih Çeleng Derhêner Savaş Işık Barış Işık
Nobedarên dilên hêsîr Helbest Melayê Cizîrî Derhêner Savaş Işık Barış Işık
ŞANOYA ŞAREDARIYA MEZIN YA AMEDÊ
Derî Nivîskar Umut Yilmazer Derhêner Erdal Ayna
Güldürü Mola Nivîskar Kom Derhêner Erdal Ayna
PARÎS TEATRA ARÎN
Gûl bê strî nabê Nivîskar Şaliko Bêkes Derhêner Samiye Tunç
BERLÎN BANT TEATRE
Qesra balindeyên xemgîn Nivîskar Bachtyar Alî Derhêner Huseyîn Umaysız
Temaşivanên wan jixwe zêde ye Rêya wan vekirî be