İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen Bayanlara Yönelik Ayrımcılığın Önlenmesi (CEDAW) Komitesinin 82’nci oturumuna katılan Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Türkiye’nin İstanbul Kontratından çekilme kararının, yalnızca kullanılan formül ve araçların değişimi olduğunu sav ederek, “Türkiye’de mağdurun korunması ve şiddetin önlenmesi sistemi olan 6284 sayılı Kanun hala yürürlüktedir” sözlerini kullandı.
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Yanık, İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen oturumda Bakanlık uyumunda hazırlanan Türkiye raporuna ait bilgi verdi. Türkiye’nin, insan haklarını sağlam anayasal unsurlarla koruyan güçlü bir ülke olduğunu söyleyen Bakan Yanık toplantıda şöyle konuştu:
“Temel bakış açımız, ‘hiçbir ayrımcılık yapmadan herkes için insan haklarıdır’. Ülkemiz, haklar ve eşit fırsatlardan yararlanma konusunda kalıcı tahliller sunan kurumsal düzenlemelerle bu alanda geliştirdiği siyasetleri güçlendirmektedir. Başta Anayasamız olmak üzere temel kanunlarımızda eşitlik prensibi bayanlar ve engelli vatandaşlarımızla ilgili olarak güçlü bir biçimde tanınmış hatta bu kümelere yönelik müspet ayrımcılık anayasal garanti altına alınmıştır.
“Türkiye’deki sistemler bayana yönelik şiddete karşı sıfır tolerans prensibiyle hareket etmektedir”
Özellikle bayan erkek eşitliği konusunda kararlı adımlar atıyoruz. Saha deneyimlerimizden aldığımız datalara dayalı olarak sıkıntılara gerçekçi tahlil teklifleri geliştiriyoruz. Bu doğrultuda Bakanlığımız uyumunda 2018-2023 yıllarını kapsayan Bayanın Güçlenmesi Strateji Dokümanı ve Hareket Planını hazırladık ve uygulamaya başladık.
Eylem planında belirlediğimiz eğitim, iktisat, sıhhat, karar alma düzeneklerine iştirak ve medya alanlarındaki amaçlarımızın gerçekleşme seviyelerini yıllık izleme raporları ile kıymetlendiriyoruz. Bayana yönelik şiddetle uğraşta ise birincisi 2007 yılında yürürlüğe giren Ulusal Hareket Planlarımızı periyodik aralıklarla yeniliyor ve güncelliyoruz. Türkiye’de yürütmenin yanı sıra ilgili öteki düzenekler da bayana yönelik şiddete karşı sıfır tolerans prensibiyle hareket etmektedir.
TIKLAYIN | Danıştay savcısından İstanbul Kontratı mütalaası: AYM, Anayasa’ya karşıtlığı incelesin
“Odak noktamız bayana yönelik şiddetle mücadeledir”
Söz konusu raporda bayana karşı şiddetin son bulması için ilgili bütün taraflara yönelik önlemlere yer verilmiştir. Türk Ceza Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bayana karşı şiddetle daha faal uğraş edilmesi ve caydırıcılığın sağlanması hedeflenmiştir. Bu gaye doğrultusunda bayana karşı işlenen taammüden öldürme, taammüden yaralama, tehdit, azap, eziyet hatalarında cezalar artırılmıştır. Yeni düzenlemeyle ısrarlı takip fiilleri müstakil hata olarak düzenlenmiş ve şiddet mağduru bayanlar için fiyatsız avukat görevlendirilmesi sağlanmıştır.
İstanbul Kontratından çekilme kararımız, yalnızca kullanılan yol ve araçların değişimidir. Odak noktamız bayana yönelik şiddetle gayrettir. Bu odağın değişmesi kelam konusu dahi edilemez. Türkiye’de mağdurun korunması ve şiddetin önlenmesi düzeneği olan ve 2012 yılından bu yana yürürlükte bulunan 6284 sayılı Kanun hala yürürlüktedir. Kelam konusu kanun, şiddet mağdurunun akut şiddetten korunmasını, can güvenliğinin sağlanmasını, şiddet uygulayanın cezalandırılması yahut rehabilitasyonunu, mağdura sunulacak takviye hizmetlerinin koordine edilmesini, önlemlerin elektronik tekniklerle izlenmesini sağlamaktadır. Ayrıyeten Mart 2021 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan İnsan Hakları Aksiyon Planında ‘Aile İçi Şiddet ve Bayana Karşı Şiddetle Çabanın Aktifliğinin Artırılması’ maksadı yer almaktadır.
Bu önlemler, bayana ve bayan haklarına verdiğimiz ehemmiyetin göstergesidir ve bu mevzudaki irademizin tam olduğunu ortaya koymaktadır. Aile içi şiddeti tedbire ve sağlıklı aileler kurulması emeliyle erken yaşta evliliklerle ilgili önlemler de yasal düzenlemelerimizde güçlü bir formda mevcuttur.
“Ülkemiz, tüm üniteleri ile şiddetle gayret konusunda hassasiyetle çalışıyor”
Şiddet mağduru bayanlar Bakanlığımıza ve lokal idarelere bağlı konukevlerinde misafir edilmektedir. Ülke genelinde toplam 149 bayan konukevi 3.624 kapasite ile hizmet vermektedir. 81 vilayetimizde hizmet sunan Şiddet Tedbire ve İzleme Merkezlerimizde (ŞÖNİM) Nisan 2022 itibariyle toplam 102.000 kişi hizmet almıştır.
“İnsanlık onuruna yakışmayan imajlar bizim ülkemizde yaşanmamıştır”
Türkiye en fazla sığınmacı nüfusa sahip ülkelerden biri olarak, sığınmacılara kapılarını sonuna kadar açmış, bu sığınmacıların entegrasyonu için devlet nezdinde çalışmalardan mahallî idarelere ve sivil topluma kadar pek çok kurum birlikte kıymetli hizmetlere imza atmıştır.
Avrupa’da hudutlarda çok daha az sayıda mültecinin yaşadığı insanlık onuruna yakışmayan manzaralar bizim ülkemizde yaşanmamıştır. Bayan konukevlerinden ve ŞÖNİM’lerden de şiddet mağduru bayanlar ve beraberlerindeki çocuklar, statü ve uyruklarına bakılmaksızın gereksinim duydukları anda bütün hizmetlerden faydalanabilmektedir.
“Eğitimdeki gelişmeler terör örgütlerinin bölgedeki varlığının neredeyse yok olmasını sağladı”
Ülkemizde bayanların karar alma sistemlerine iştirakinin yıllar itibariyle daima arttığı gözlemlenmektedir. Elbette bayanların siyasi ve toplumsal iştiraki büyük ölçüde eğitim imkanlarına ulaşabilmeleri ile de yanlışsız orantılıdır. Eğitimin tüm kademelerinde, büyük bir özveriyle yürüttüğümüz çalışmalar sonucunda ilköğretim net okullaşma oranını kız çocukları için yüzde 93,11’e, ortaokulda yüzde 88,74, yükseköğretimde ise yüzde 48,46 düzeyine çıkardık.
Eğitimde gerçekleşen bu ilerlemede ülke çapında ve bir seferberlik halinde gerçekleştirilen kampanya ve projelerin yanı sıra kız çocuklarına yönelik eğitim yardımlarımız da tesirli olmaktadır. Eğitimde yaşanan bu gelişmeler bilhassa ülkemizin Doğu ve Güneydoğu bölgesinde yaşayan bayanların ve kız çocuklarının statüsünü yükseltmiş, terör örgütlerinin bölgedeki varlığının neredeyse yok olmasını sağlamıştır. Kendilerine inanan ve güvenen bayanlar, başta Diyarbakır Anneleri olmak üzere, kendi evlatlarının geleceğinde kelam sahibi olmayı artık talep edebilmektedir.”