Mülteci gündemi son günlerde en çok tartışılan bahislerden biri. AK Parti’nin geri gönderilmelerine ait sinyaller vermesi ve muhalefet partilerinin telaffuzları, ülkede mültecilere karşı nefretin körüklenmesine neden oluyor. Mülteci sorununda yalnızca “geri gönderme” üzerinden siyaset üretilen ülkemizde, tahlil yolu olarak bu güne kadar ahenk, entegrasyon üzere rastgele bir çalışma yürütülmedi. Türkiye’deki sol partiler bu hususta ne diyor, tahlil olarak teklifleri neler?
‘GERİ KABUL MUAHEDESİNİ KALDIRALIM’
EMEP Genel Lideri Ercüment Akdeniz, mültecilerin geri gönderilmesi konusunda yürütülen tartışmaların oy devşirme tasasıyla yapıldığını söylüyor. Bu tartışmalar için “köpük tartışmalar” sözünü kullanan Akdeniz, şunları diyor: “Çünkü herkes biliyor ki, bu kadar insan bir yılda geri gönderilemez. İç savaşlar tarihi de bunu da söylüyor. Savaşın soğuması gerekir. Kardeşin kardeşi vurduğu topraklara beşerler kolay bir formda dönemez. Biz diğer bir noktaya odaklanmalıyız. Mülteciler Türkiye’de sıkışmış durumda. Ne ileri gidebiliyor ne de geri dönebiliyor. Yüreği olan varsa geri kabul mutabakatını kaldıralım. Beşerler gitmek istediği yere gidemiyor. Türkiye’nin baraj ülke değil, transit ülke olması gerekiyor. Barajların ortadan kaldırılıp inançlı bir geçiş yolu açılması gerekiyor. Bir öteki sorun de Türkiye’de doğan yabancı çocuklar. Bu sayı yaklaşık 800 bin. Bu çocukların öğrendiği Arapça, Suriye’deki Arapça değil. Suriye’yi bilmezler. Anneleri, babaları köyünde ölmek istiyor. Bunlar ise Türkiye’de yaşamak istiyor. Bu jenerasyon kayıp bir jenerasyon. Acil bir formda bir ortada ömür, ahenk ve entegrasyon çalışmalarının yapılması lazım. Gecikmeden bunun başlaması gerekiyor. Geri dönüş için Esad’la el sıkışmak yetmez, dış güçlerin o topraklardan çıkması lazım. Bu olmadan beşerler dönemez.”
‘YENİ BİR EMEK SÖMÜRÜ REJİMİ’
Akdeniz, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun mültecilerin ülkemizde kayıt dışı çalıştırıldığını ve sömürüldüğünü itiraf ettiğini hatırlatarak bu mevzuda sendikalara da bir tenkitte bulunuyor: “Bir öteki problem de Türkiye’de sömürülerek çalışan yabancılar. Mültecileri sömürdüler. Bu fecî bir şey. 38 bin SGK’li yabancı emekçi var fakat 2 milyon kayıtlı olmayan mülteci emekçi var. Asıl bunları tartışmak lazım. Bu yeni bir emek sömürü rejimidir. Bunu AKP bilerek yarattı. Bugün personel sınıfını baskılayan bir şey var. Sendikalar ayakta uyuyor. Sendikalar neden bu tartışmalara katılmıyor? Sendikaların göçmen emekçiler için kayıtlı bir düzenleme talep etmesi gerekiyor. Bir kampanya başlatması gerekiyor. O vakit bu ön yargı duvarları yıkılır, nefret iklimi ortadan kalkar. Personel sınıfı kendi göç siyasetini emek alanında ortaya koymalı.”
‘AKP GÖÇMENLERİ FON KAYNAĞI OLARAK GÖRÜYOR’
İşçi Hareket Partisi (EHP) sözcüsü Özge Akman ise iktidarı mülteciler konusunda iki yüzlülükle suçluyor. Akman, şunları söylüyor: “Bugünlerde hem iktidarın hem de muhalif kesitlerin milliyetçiliği yükselterek ele aldığı göç siyasetleri, epeyce önemli bir sorunu sistemli olarak körüklüyor. Her iki taraf açısından da çözümsüzlükten ibaret düşmanlık siyasetlerinin propaganda edildiğini görüyoruz. AKP, göçmenleri fon kaynağından ibaret görmeye devam ediyor. Göçmenlerin hiçbir statüsü, teminatı olmadan ülkeye girişlerini yaparken ‘kardeşlerimiz’ naraları atan AKP sözcüleri, Avrupa’dan alacakları kelam konusu olduğunda göçmenleri sonlara yığmaktan bir adım geri adım durmadı. Artık de ülkede ekonomik krizin üzerini örtmenin bir gündemi olarak göç sıkıntısının tartışılmasını sessizce izliyor. Bu ikiyüzlü bir siyasettir.”
Avrupa ülkelerini de iki yüzlülükle suçlayan Akman, Geri Kabul Mutabakatı’na da dikkat çekiyor: “Bu ikiyüzlülük, Avrupa ülkeleri için de geçerli. Göçmenler kendi sonlarına ulaşamasın diye Türkiye’yi fonlarla oyalayan Avrupa ülkeleri, bir yandan demokrasi naraları atarken öbür yandan ‘geri kabul anlaşması’ ile göçmenleri hudutlarından uzak tutuyor. Şayet göç siyasetleri eleştirilmek isteniyorsa, sorun bu göçlere sebep olan, göçmenleri alıp satan emperyal siyasetlerde aranmalı. Kelamda muhalif bölümlerin, göçmenlerin ne kadar hatalı beşerler olduklarını tespit etmeye kalkışması, göçmenlerin kovulmasını savunması, tabir-i caizse ‘eşeğini dövemeyenin, semerini dövmesi’ manasına geliyor. Ne kadar kaçınmak isterlerse istesinler, bu gerçek ismiyle sanıyla göçmen düşmanlığıdır, ırkçılıktır.”
‘DAHA UYGUN BİR COĞRAFYADA YAŞAMAK İSTEMEK CÜRÜM MU?’
“Biz göç meselesine ve göçmenlerin bu coğrafyadaki varlığına etnik kimlikler olarak bakamayız” diyen Akman şöyle devam etti: “Bize nazaran tüm dünyada tek düşman, sınırsız halde bizi sömüren sermaye sınıfıdır. Onlar sömürürken hudut tanımıyor, bizden dünyanın bir yerinde sömürülen işçilerin, öteki yanda sömürülen işçilere düşman olmasını istiyorlar. Bilince çıkarmamız gereken gerçek, sermaye sınıfının ulusal, inançsal farkları ve sonları tanımadığıdır. İnsanların şu dünya şartlarında savaşsız ya da kendilerine nazaran “daha iyi” bir coğrafyada yaşamak istemesi kabahat mu? Göçmenlere makûs gözle bakanların, bu ülkedeki genç insanların büyük çoğunluğunun göçmen olmayı canla başla istediği gerçekliğini bilmesi gerek. Biz bu sorunu sömürü sisteminin kendisini ortadan kaldıracak olan personel, işçi iktidarı ile çözeceğiz.”
TAHLİL TEKLİFLERİ
Akman mülteci konusundaki tahlil tekliflerini şöyle sıralıyor:
– Savaşlar çıkaran ve savaşları körükleyen tüm emperyal siyasetlere son verilecek. Emperyalist ülkelerin ve gibisi formda Türkiye’nin de Suriye’de, Libya’da, Afganistan ve bölgede kalkıştığı savaş siyasetleri ortadan kalkacak. NATO’dan çıkılacak. Tezkereler iptal edilecek. Hiç kimse, hiç kimsenin topraklarını kelamım ona barış ve demokrasi gerekçesiyle işgal edemeyecek. Tüm hudutların ortadan kalktığı bir dünyayı kurana kadar, herkesin istediği coğrafyada yaşayabilmesinin şartları bunlardır.
– Geri kabul muahedesi iptal edilecek. AB ülkeleri ve emperyalist ülkelerin, evvel savaşları körükleyip sonra göçmenleri parasıyla sattıkları tertip son bulacak. Geri dönmek isteyen yahut öteki ülkelere geçmek isteyenler için inançlı geçişler sağlanacak.
– Türkiye’de göçmenlere uydurulan “misafirlik” ismi altında dayatılan güvencesizlik ortadan kaldırılacak. Göçmek zorunda kalan, bu topraklarda yaşamak isteyen göçmenler, garantilerine ve statülerine kavuşacak. Mevcut siyasi iktidarın işine gelen çeşitten kayıt dışı geçişler durdurulacak. Her göçmen, haklarıyla, garantileriyle bu topraklarda da istediği topraklarda da yaşayacak. Göçmenlerin ahenk problemleri giderilecek ve garantili ömür şartları sağlanacak.
– Göçmen ve mültecilerin kölelik şartlarında çalıştırılması büsbütün yasaklanacak. Bu hususta tüm inisiyatifi işverenlere bırakan uygulamalara son verilecek.
Akman son olarak şunları ekliyor: “Tüm bunlarla birlikte siyasi iktidarın ve emperyalist ülkelerin keyfine nazaran oluşturulan göç siyasetlerinin büyük sıkıntılar yarattığını görerek, biz emekçi, işçi iktidarının tahlillerini uygulayacağız. Biliyoruz ki, bizi sömürenler olmadığı sürece halklar eşit ve kardeşçe yaşar. Bizi işsiz bırakan, ekmeğimizi her gün azaltan kapitalizmdir. Biz fakirleşirken, zenginleşen kim ise düşmanımız onlardır. Biz göçleri yaratan sorunun kendisi olan kapitalizmi ortadan kaldırmak gayesinde yürüyenleriz. Hudutların, sınıfların insanları birbirine düşman ettiği bu tertipte tahlil yok, tahlil işçilerin yönettiği bir dünyadır.”
‘SORUMLULUKLARINI GİZLİYORLAR’
Türkiye Personel Partisi (TİP) Meclis üyesi Fırat Çoban mültecilerle ilgili yürütülen tartışmaların hiçbir sorunu tahlile kavuşturmayacağını lisana getiriyor. Çoban, iktidarın yanlış siyasetlerinin sonucu olarak bugün bu tartışmaların yapıldığını belirterek şöyle konuşuyor: “Kalsınlar-gitsinler denklemine sıkıştırılmış mevcut tartışmanın hiçbir sorunu çözmediği, Türkiye’de yaşadığımız derin toplumsal ve ekonomik kriz üzere pek çok meselede da AKP’nin sorumluluğunu ve hatalarını görünmez hale getirdiği niyetindeyiz. AKP iktidarının Suriye savaşındaki rolü, göçü bir dış siyaset enstrümanı olarak araçsallaştırması, bütüncül, çalışan bir göç siyaseti geliştirmemeleri, bu alanda ne yurttaşların ne sığınmacıların hak ve hukukunu koruyan bir anlayışa sahip olmamaları, bugün yaşadığımız meselelerin temel sebebi. Fakat yeniden tıpkı iktidar odakları tarafından çalıştırılan devasa bir depolitizasyon makinesi, işsizlik, derin yoksulluk, alım gücü krizi üzere sıkıntıların müsebbibi olarak sefalet şartlarında yaşayan sığınmacıları işaret ediyor; Türkiye’de refah ve huzurun tekrar kazanılmasının yolunu sığınmacıların ‘geri gönderilmesine’ bağlıyor ve kendi sorumluluklarını gizliyorlar.”
Tüm hataların sığınmacıların sırtına yüklendiğini söz eden Çoban şöyle devam ediyor: “Bu memleketi yaşanılır bir yer olmaktan çıkaran AKP’nin tüm kabahatleri, sığınmacıların sırtına yüklenmesini ve bu formda siyasi iktidarla gerçek bir siyasal hesaplaşmanın ötelenmesine itiraz ediyoruz. Depolitizasyonun bir başka ayağı, zarurî göçü yaratan şartları, yoksulluğu, savaşları, iklim krizini, emperyalist müdahaleleri konuşmayıp, sadece sığınmacıları konuşmakla kendisini gösteriyor. Bu depolitizasyonu aşmanın ve toplumsal refahı sağlamanın yolu, zarurî göçe neden olan şartlara, yani savaşlara, emperyalist müdahalelere, yoksulluğa, eşitsizliklere, iklim krizine karşı uğraş etmekten geçiyor.”
‘MÜDAHALECİ DIŞ SİYASET TERK EDİLMELİ’
Nasıl bir tahlil bulunmalı? Çoban’ın bu soruya cevabı ise şöyle: “Türkiye hudutlarının ötesinde cereyan eden hadiselerin sonucu olarak göçmen akışına maruz kalan pasif bir alıcı ülke değildir. Bugün ülkemizdeki sığınmacıların varlığının direkt AKP iktidarının neo-Osmanlıcı yayılmacı dış siyaset tercihlerinin bir sonucu olduğunu söylemeliyiz. Türkiye’nin, milyonlarca insanın yerinden edildiği Suriye savaşının bir tarafı olduğunu unutmamalıyız. Türkiye’de yurttaşlar ile sığınmacıların yaşadığı sıkıntılar ve buradaki gelecekleri AKP’nin Suriye savaşındaki rolü sorgulanmadan ele alınamaz. Sığınmacı sorununa dair rastgele bir siyasetin geliştirilmesinin şartının AKP’nin ülke içindeki İslamcı-milliyetçi projesinden beslenen müdahaleci dış siyasetinin terk edilmesinden geçtiğine inanıyoruz.”
Çoban şöyle devam ediyor: “Türkiye, Ortadoğu’nun geleceğinde emperyalizmin planlarıyla uyumlu yayılmacı bir hükümran aktör olma amacı çerçevesinde değil, halkların bir ortada barış içerisinde yaşaması ve savaşla tahrip olmuş ülkelerin tekrar inşasının bir an evvel başlamasına katkıda bulunacak bir dış siyaset anlayışını benimsemeli. Bu halde göçmen/sığınmacı sorununda kalıcı stratejiler oluşturabilir.”
‘BM ÖNCLÜĞÜNDE MİLLETLERARASI KONFERANS GEREKİYOR’
Çoban, “AKP’nin yayılmacı ve göçü araçsallaştıran dış siyaset anlayışına karşı çıkarken, tıpkı vakitte AB ve ABD’nin göçü sonlarının dışında tutma yaklaşımına karşı çıkmalı, bu odakları sığınmacılara milletlerarası müdafaa sağlamaya, eşit sorumluluk paylaşımına zorlamalıyız” diye konuşuyor. Ayrıyeten Çoban mülteci problemindeki tahlilin milletlerarası çalışmalarla mümkün olabileceğini savunuyor: “Bu ülkelerin, Türkiye’yi sebep oldukları savaşların sonucunda ortaya çıkan iltica hareketlerini yöneten bir merkez olarak görmesi, Türkiye’ye sığınmacıların ve yurttaşların fecî sömürü şartlarında çalıştığı ve yaşadığı bir göçmen kampı olarak misyon biçmesi kabul edilemez.
Bu noktada partimiz, Türkiye’yi göçmen ve sığınmacı hareketlerinin yönetim merkezi haline getiren, 2016’da AB ile yapılmış geri kabul muahedesinin iptal edilmesini savunuyor. Bu mutabakatın yerine TİP, Suriye’ye geri dönmek istemeyen ve üçüncü ülkelerde yaşamaya istekli sığınmacıların öbür ülkelere de yerleşebilmelerini mümkün kılan ve bu bahiste adil bir sorumluluk paylaşımını temel alan BMMYK (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) temelleriyle uyumlu bir göç rejiminin inşası için uğraş edecektir.
Partimiz, makul bir vadede iptal edilecek bu mutabakatın yerine, Suriyelilerin AB ülkeleri başta olmak üzere öbür ülkelere de yerleşebilmelerini mümkün kılacak memleketler arası düzenlemelerin yapılabilmesi için BM öncülüğünde memleketler arası bir konferansın toplanması gerektiğini savunmakta.”
‘ACİL SIKINTIYA İSTİSMAR EDİLMEYE BAŞLANDI’
Halkevleri Genel Lideri Nebiye Merttürk ise mültecilerin iktidar tarafından dış siyaset materyali olarak kullandığını söyledi. Merttürk şunları söyledi: “Savaşların, yoksulluğun ve iklim krizinin dünya çapında yarattığı insanlık krizi, büyük göçler yaratarak her geçen yıl daha da büyüyor. Bugünlerde istilacı muamelesi yapılan göçmenler, gerçekte yurtları sömürgecilikle, ordularla, savaşlarla istilaya uğradığı için asırlarca yaşadıkları topraklardan koparak, daha düzgün bir ömür umuduyla öbür ülkelere göç etmek zorunda kalan insanlardır.”
Merttürk, “Gittikleri ülkelerde ise büyük çoğunluğu ucuz işgücü olarak kullanılmalarının yanı sıra ağır sömürü ve hücumlar altında yaşamaya çalışmaktadırlar” diyerek kelamlarına şöyle devam etti: “Türkiye ise yakın vakte kadar göçmenler tarafından batıya bir göç güzergâhı olarak kullanılmaktaydı. Emperyalistlerin Suriye’de rejimi devirmek için çıkarttıkları iç savaşa Türkiye‘nin de dahil olması ve savaş stratejisinin bir taktiği olarak ülkemize Suriyeli göçünü teşvik etmesi 4 milyona yaklaşan bir göçe neden olmuştur. Türkiye üzerinden batıya geçmek isteyen göçmenler ise para karşılığı AB ile yapılan mutabakatlarla adeta Türkiye’ye hapsedilmişlerdir. İktidar tarafından dış siyaset aracı olarak, sermaye tarafından ucuz emek gücü olarak, mesken sahipleri tarafından değerli kiracı olarak faydalanılan göçmenler, Türkiye iktisadının ve siyasetinin içine girdiği ağır krizle birlikte ‘acil sorun’ ismiyle istismar edilmeye başlandı.”
Merttürk mültecilerin şuurlu bir halde gayeye konulduğuna dikkat çekerek, “İktidar ekonomik krize duyulan reaksiyonların kendisi yerine göçmenlere yönelmesi için, sistem muhalefeti ise iktidarı sıkıştırmak için göçmenleri değişik taktiklerle maksada koydular. Halbuki ‘göçmen sorununun’ bugün kritik boyutlara varmasının sorumlusu göçmenler değil, ekonomik kriz, savaş siyasetleri ve insanlık dışı göçmen politikalarıdır” dedi.
HALKEVLERİ’NİN TAHLİLİ
Merttürk, nefret telaffuzlarının tehlikeleri boyutlara ulaştığını söyleyerek şöyle devam etti: “Günlerdir ırkçıların öncülük ettiği göçmen düşmanlığı, toplumun geniş bölümlerine sirayet ederek tehlikeli boyutlara tırmanmakta. Beş milyona yaklaşan göçmen nüfusundan ‘kurtulma’ operasyonlarının varacağı yer, bir sefer daha fecî bir tehcir yahut pogroma dönüşebilir ki bu ülkenin ve halklarının alnına bu türlü bir kara leke sürülmesi kabul edilemez.”
Merttürk son olarak, “İnsan onuruna yaraşır bir tahlil için” diyerek mülteci sorunundaki tahlil tekliflerini şöyle sıraladı:
– Suriye iç savaşına müdahale derhal durdurulmalı, Suriye’deki tüm TSK ögeleri ve yabancı güçler çekilmeli, Türkiye’de üstlenen cihatçı çeteler derhal hudut dışı edilmeli. Suriye’de iç savaş çıkarılmasına katılan bütün sorumlular vazifelerinden uzaklaştırılmalı, Suriye’de barışın sağlanması ve savaşın yol açtığı yıkımın giderilmesi için başta ABD ve AB olmak üzere bütün emperyalist devletler ve işbirlikçileri tazminat ödemelidir.
– Batıya gitmek isteyenler için AB ve NATO ülkeleri sorumluluk almaya zorlanmalı, Ortadoğu kaynaklı göç hareketlerini Türkiye’de durdurmayı öngören bütün muahedeler iptal edilmelidir.
– Göçmenlere yönelik ırkçı kışkırtmalar ve linç hareketleri ve göçmen düşmanı ırkçı topluluklar oluşturma “faşizm suçları” olarak tanımlanmalı ve “sıfır tolerans” siyaseti izlenmelidir.
– Türkiye’de kalmak isteyen göçmenler için faal, demokratik, insan haklarına ve emekçi haklarına saygılı bir ahenk ve entegrasyon modeli oluşturulmalıdır.
– Hali hazırda ülkemizde meydana gelen göçmen yığılmasının halkın genel geçim şartları üzerinde yarattığı olumsuz tesirleri giderme sorumluluğunun bir “sosyal devlet sorumluluğu” olduğu kabul edilmeli ve sermaye gelirlerinden sağlanacak kaynaklara dayalı kalıcı-halkçı tahliller bulunmalı.
YARINA: SOL Parti, TÖP, ESP ve Devrimci Parti mülteci gündemini anlatıyor…
