ANKARA- AK Parti tarafından Meclis’e sunulan ‘İstanbul Finans Merkezi (İFM) Kanun Teklifi’nin görüşmeleri Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başlıyor. İstanbul Ataşehir’de inşaatı süren, New York, Londra ve Dubai’deki finans merkezleri üzere olması hedeflenerek inşa edilen merkeze dair hazırlanan kanun teklifinde, İFM’de yer alacak şirketlere çok sayıda imtiyaz öngörüldü.
Muhalefet milletvekilleri ise İFM’yi tercih eden şirketlere vergi istisnaları getiren kanun teklifine itiraz etti. Muhalefete nazaran “betona” yapılan yatırım karşılık bulmayacak ve hukuk, demokrasi üzere alanlarda düzgünleşme olmadıkça yabancı sermaye Türkiye’ye gelmeyecek.
İFM’Yİ TERCİH EDENLERE KURUMLAR VERGİSİNDE YÜZDE 100 İNDİRİM
İFM’de gösterilecek faaliyetlerin, “Türkiye’nin finansal hizmet ihracatına ve ülke iktisadına kıymetli ölçüde katkı yapacağının öngörüldüğü” savunulan kanun teklifine nazaran burada yer alacak işletmelere 10 yıl mühletle kurumlar vergisinden yüzde 100’lük indirim sağlanacak. Teklif maddeleştiği takdirde iştirakçi evrakı olan finansal kuruluşların İFM’de bulunan merkez ve şubelerinden alınması gereken finansal faaliyet harçları da 5 yıl müddetle alınmayacak. İFM’yi tercih eden şirketlerin hesap ve defterlerini Türkçe tutma mecburiyeti de aranmazken, İFM’deki taşınmazların kiralanmasına dair süreçler her türlü harçtan ve bu süreçlere ait düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulacak.
‘GÜVENLİK VE HUKUK SAĞLANMADAN FİNANS MERKEZİ OLUŞTURAMAZSINIZ’
İktidarın Meclis’e getirdiği kanun teklifini kıymetlendiren CHP Ankara Milletvekili, Meclis Plan ve Bütçe Komitesi üyesi Bülent Kuşoğlu’na nazaran İstanbul’un “finans merkezi” olmasına karşı değiller lakin gerçekçi olunması gerekiyor. Bina yapmakla ya da kanun çıkarmakla finans merkezi olunmadığını söyleyen Kuşoğlu’na nazaran dünyadaki finans merkezlerinin bir öyküsü, tarihi ve finans merkezi olma sebepleri bulunuyor. Bir kentin finans merkezi olması için başat rollerde “güvenlik ve hukuk”un geldiğini vurgulayan Kuşoğlu “Bunları sağlamadan bir kanun çıkarıp, binalar yapıp finans merkezi oluşturamazsınız” dedi.
Dünyadaki finans sisteminin İMF’den, Dünya Bankası’ndan ve Dünya Ticaret Örgütü’nden başladığını, iktidar kanadının ise sık sık IMF ve dünya finans sistemine karşı olduğuna dönük açıklamalar yaptığını hatırlatan Kuşoğlu, “Bu büyük bir çelişki ve ne kadar yaman bir çelişki içerisinde olduklarının farkında değiller. Dünyadaki finans sistemine karşıysanız bunu yapmamanız lazım. IMF’den, Dünya Bankası’ndan uzak durduğunuzu söyleyeceksiniz, sonra da gideceksiniz art kapı açıp ‘buradan girin’ diyeceksiniz. Bu çelişkidir” diye konuştu.
‘FAKİRDEN ALINIP ZENGİNE VERİLMESİ ANLAŞILIR DEĞİL’
İktidarın krizin ağırlaştığı periyotta sermayeye takviye olduğunu, yabancı parası ve serveti olanın vergi teşvikleriyle desteklendiği bir periyoda girildiğini vurgulayan CHP’li Kuşoğlu’na nazaran “Fakirden alıp zengine verilmesi” anlaşılır değil. Teklifle, İstanbul Finans Merkezi mazeret edilerek finans dalına bir yığın teşvik verildiğini söyleyen Kuşoğlu, “Maliye Bakanı’nın da söylediği üzere yapılan siyasetlerle dar gelirli bu kadar perişan edildiyse, 15 milyon eksik beslenen varsa, dar gelirli nüfus 70 milyona yaklaşmışsa bu siyasetler ne kadar hakikat olur? Bunları sorgulamadan bu teklifi getirmeleri bizi üzüyor ve itirazlarda bulunacağız” dedi.
Kanun teklifinin geçtiği taktirde teşviklerle birtakım şirketlerin İFM’de yer alabileceğini ancak yurtdışından şirketlerin gelmeyeceğini belirten Kuşoğlu, “BDDK ve SPK’ya bağlı kuruluşları, kamu kuruluşlarını buraya talimatla yığarlar lakin dışarıdaki firmalar buraya gelmez. Türkiye’de olmayıp da sadece finans merkezi açıldı diye kimse bu kurallar altında burayı tercih etmez” tabirlerini kullandı.
‘SERMAYE KAÇARKEN BU TÜRLÜ BİR FİNANS MERKEZİNİN MERKEZ OLMASI MÜMKÜN DEĞİL’
Türkiye’nin yakın bir vakte kadar yabancı sermaye çeken bir ülke olduğunu, “Demokratik bir ülke olacak, AB üyesi olacak” telaffuzlarıyla bir kıssaya sahip olduğunu belirten HDP Diyarbakır Milletvekili Meclis Plan ve Bütçe Komitesi üyesi Garo Paylan’a nazaran de son periyotta Türkiye’nin kıssası yok epeyce yabancı sermaye ülkeden kaçmaya başladı. Sermaye ülkeden gitgide iktidarın, “Gel sana arsa vereyim, senden vergi almayayım, sana istisnalar vereyim” diyerek ödünler vermeye başladığını söyleyen Paylan, Türkiye’den sermaye kaçarken bu türlü bir finans merkezinin merkez olmasının da kelam konusu olmadığını vurguladı.
İFM inşa edilirken milyonlarca lira kaynağın buraya, “betona” aktarıldığını belirten Paylan, kanun teklifine şöyle itiraz etti: “Şimdi o ofisleri doldurmaya çalışıyorlar ve kimse o ofislere girmiyor. O ofisleri alanlara ‘vergi istisnası, teşvikleri vereceğiz’ diyorlar. Böylelikle batık yatırımı yabancı şirketlere istisnalarla satmaya çalışıyorlar. Meğer Türkiye’nin öyküsü olsa, aslında şirketler gelir ve yatırım yapar. Bu türlü bir istisnaya da gerek kalmazdı.”
‘KİMSE BURAYA GELMEZ’
Sermayenin teşviğe değil büyüme öyküsüne ve istikrara baktığını, Türkiye’de büyüme kıssası olmadığını ve sermayenin kendini inançta hissetmediğini belirten HDP’li Paylan, “Sermaye batma riskiyle karşı karşıya olduğunu gördüğü için yatırım yapmıyor. Yatırım yapılması karşılığında da bu türlü taviz kanunları geliyor. Aslında taviz verilen de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının vergileri. Nitelikli bir sermaye Türkiye’ye gelse, vergisini verse 84 milyon yararlanır. Ancak siz ‘vergi almayacağım’ dediğiniz vakit yurttaşlarınıza alamadığınız vergiler nedeniyle yeterli hizmet de veremezsiniz” dedi.
Kanun teklifi maddeleştiği takdirde yabancı sermayenin İFM’yi tercih edeceğini düşünmediğini belirten Garo Paylan, “Kimse buraya gelmez. Zira burası inanç vermeyen, demokrasisi ve iktisadı batmakta olan bir ülke. Ne zamanki Türkiye’yi demokrasisi yükselen, kurumları şuraları işleyen hukuk devleti yaparsak, bu türlü teşvik maddelerine gerek kalmadan yabancı şirketler daha fazla yatırım yapmaya başlarlar” diye konuştu.
‘MÜTEAAHHİTLİK KONTRATI OKUR ÜZERE HİSSETTİM’
İYİ Parti Erzurum Milletvekili Meclis Plan ve Bütçe Kurulu üyesi Muhammet Naci Cinisli’ye nazaran ise Türkiye’de memleketler arası finans merkezi olmasını “herkes ister” ancak bunun için hukuksal alt yapı başta olmak üzere pek çok adım atılması gerekiyor. Kanun teklifine bakıldığında “bol bol inşaatlardan” kelam edildiğini belirten Cinisli, “Sanki bir gayrimenkul projesi üzere aktarıldı. Birtakım hususlara bakınca müteahhitlik kontratı okur üzere hissettim” dedi.
Son yirmi yılda, bilhassa de Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesinin akabinde Türkiye’nin tüzel açıdan geldiği durumu “facia” olarak niteleyen GÜZEL Partili Cinisli, “Adalet düzeneğinin işlemediği, iç ve dış piyasada inanç kaybedildiği ortamda yönetimin bu türlü bir atılım yapması enteresan. Çok yanlışsız ve gerekli bir teşebbüs için hukuksal alt yapısını tam manasıyla gerçekleştirdikten sonra İstanbul Finans Merkezi de olur her şey de olur. Kaldı ki bugün yatırımcı Türkiye’den çıkmış durumda. Borsaya baktığınızda pay senetlerinde yabancı yatırımcının oranı yüzde 30’lara düştü. ‘İstanbul Finans Merkezi kuruyoruz haydi gelin’ demekle olmuyor. Keşke olsa” diye konuştu.
‘FİNANS MERKEZİNİN FERİŞTAHINI KURSANIZ YABANCI SERMAYE GELMEZ’
Türkiye’nin CDS risk puanının 700 düzeyinde olduğunu, bu sayının yüz puanın altına indirilmesi gerektiğini belirten DÜZGÜN Partili Cinisli, “Risk puanının 714 olduğu bir ortamda finans merkezini feriştahını kursanız yabancı sermayeyi getiremezsiniz. Bu riski bizim 100 puanın altına indirmemiz lazım. Bu itimat veren bir hükümet, itimat veren bir iktisat programıyla olur. Bunlar şu anda yok” dedi.
İFM’nin faaliyete geçişiyle birlikte Ankara’dan İstanbul’a çok önemli bir göçn olacağını, bu kente göçen 100 binin üzerinde kişinin barınma başta olmak üzere çok sayıda meseleyle karşı karşıya kalacağını belirten GÜZEL Partili Cinisli, “Bu beşerler nerede yaşayacaklar? İstanbul’daki gayri menkul fiyatlarının nereye gideceği belirli değil. Ankara’da memur maaşıyla yaşayan Merkez Bankası çalışanları ve öteki kurumların çalışanlarını İstanbul üzere Türkiye’nin en değerli kentine götürdüğünüzde onlara ne olacak? Bütün bunlar soru işareti” sözlerini kullandı.
