ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtajı tüm eyaletlerde anayasal hak haline getiren yaklaşık 50 yıllık emsal kararı 24 Haziran’da bozmasının akabinde tüm dünyada gözler çocuk aldırmanın önündeki yasal ve yasadışı mahzurlara döndü.
Birleşik Krallık’ın önde gelen gazetelerinden The Guardian da Türkiye’deki durumu ele aldı.
Independent’ın aktardığına nazaran; Lara Villalon imzasıyla bugün yayımlanan “Yasal olsa da neredeyse yasaklı: Türk bayanlarının parasız ve inançlı kürtaj hakkına erişimi engelleniyor” başlıklı haberin spotu da şöyle:
“Türkiye’nin birçoklarında fiili bir yasak var. Bayanlar ya hastane hastane dolaşıp yalvarmak zorunda kalıyor ya da paraları varsa özel klinik arıyor.”
Türkiye’deki kürtaj maddeleri ve fiili durum
2827 No’lu Nüfus Planlaması Yasası, 12 Eylül darbesinin akabinde 1983 yılında yürürlüğe girdi ve Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana süren yasal kısıtlamayı kaldırarak kürtajı özgür bıraktı.
5 yıl içinde ülke çapındaki 15 ila 49 yaşlarındaki her bin bayandan 45’i kürtaj yaptırdı. 1998’deyse bu oran binde 25’e düştü.
Yasa, 10 haftaya kadar olan gebeliklerin isteğe bağlı olarak kürtajla sonlandırılmasına müsaade veriyor. Tecavüz sonucu meydana gelen gebeliklerde ve annenin sıhhatinin büyük tehdit altında olduğu durumlarda mühlet 20 haftaya kadar uzayabiliyor.
Yasalara nazaran devlet hastanelerinin bu prosedürü bedavaya gerçekleştirmesi gerekiyor. Kadir Has Üniversitesi’nde çalışan akademisyenlerin 2020’de yaptığı araştırmaya göreyse, sadece bayanın isteğiyle kürtaj yapan hiçbir devlet hastanesi yok.
“Hakkım olduğunu söylesem de reddettiler”
Haberde gerçek ismi gizlenerek Esra mahlası verilen bir bayanın yasal durumla örtüşmeyen tecrübeleri aktarıldı.
İstanbul’da yaşayan 27 yaşındaki bayan, pek çok sıhhat kuruluşundan geri çevrildiğini söyledi:
Tekrar tekrar ‘Burada kürtaj yaptıramazsın, biz yapmıyoruz’ dediler. Bunun hakkım olduğunu söylesem de reddettiler.
Özel hastanelerin de öğretmen maaşıyla karşılaması mümkün olmayan faturalar çıkardığını belirten Esra, “Haftalar geçiyordu ve ben gitgide daha fazla endişeleniyordum. Sonunda kapalı gizli, sıhhatsiz bir yere düşeceğim aklıma geliyordu” dedi.
Esra sonunda masrafları karşılayabileceği bir özel klinik bulsa da buradaki jinekolog, partnerini ikna edip evlenmesini ve çocuğu aldırmamasını söylemiş. Bütün bunlara karşın kürtaj yaptıran bayan, üç hafta sonra kanama şikayetiyle devlet hastanesine gittiğini ve acil operasyona alındığını anlattı:
Ateşim vardı ve bedenimden pıhtılaşmış kanlar çıkıyordu. Kürtaj yapmadığını söyleyen hastanelerden birinde tedavi gördüm. Birinci başta onay verselerdi çok daha kolay ve inançlı olurdu.
Esra operasyondan sonra daima ağrı yaşadığı için bundan sonra istese de çocuk yapamamaktan korkuyor.
