Adam Mann
Araştırmacılar, yaklaşık yarım asır evvel keşfedilen meşhur ‘uzaylı’ yayınının kaynağını tespit etmiş olabilirler. Hâlâ gizemini koruyan ‘wow’, yani 15 Ağustos 1977 gecesi bir radyo teleskobunda kısa bir müddet parlayan sinyal, Yay Takımyıldızı’nda bize 1800 ışık yılı aralıkta bulunan Güneş gibisi bir yıldızdan gelmiş olabilir.
Amatör bir astronom olan Alberto Caballero Live Science’a verdiği demeçte, “Wow sinyali, teleskoplarımıza ulaşan en mümkün SETI radyo sinyali olarak kabul görüyor” diyor. NASA’nın aktardığı kadarıyla, SETI (veya Dünya Dışı Zekâ Arayışı), 20. yüzyılın ortalarından bu yana öteki dünyalardaki teknolojik varlıklardan gelebilecek mümkün iletileri dinleyen bir araştırma ünitesi.
OTUZUNCU YILDA ARAYIŞ SÜRÜYOR
Ohio Eyalet Üniversitesi’ne bağlı ‘Büyük Kulak’ teleskobunda bir SETI taraması esnasında kaydedilen ‘wow’ sinyalini keşfeden astronom Jerry Ehman tarafından 30. yıldönümü onuruna yazılan bir makaleye nazaran, sinyal harika derecede güçlü ancak çok kısaydı; sadece 1 dakika 12 saniye sürmüştü. Ehman, bu olağan dışı sinyalin kaydını gördükten sonra, sayfanın üzerine bu kayda ismini veren “wow” sözünü karaladı. Günümüzde kullanımdan kaldırılmış olan Büyük Kulak teleskobu, hidrojen elementince üretilen 1420 bin 4056 megahertz’lik elektromanyetik frekans bandında bildiriler bulmaya çalıştı.
Ehman, 30. yıldönümü yazısında, “Hidrojen kozmostaki en bol element olduğundan, Samanyolu galaksimizde dikkat çekmek isteyen zeki bir medeniyetin, nötr hidrojen çizgisinin frekansında ya da civarında güçlü bir dar bant işaret sinyali yayınlayabileceğini öngörmede yanlışsız bir mantık kelam konusu” tabirlerini kullandı.
Araştırmacılar o günden beridir tekraren birebir yerden kaynaklanabilecek sinyaller aradılar ama Amerikan Astronomi Derneği’nin kayıtlarına nazaran elleri boş kaldı. Caballero Live Science’a verdiği demeçte, gökbilimcilerin geçiş yapan bir kuyruklu yıldız üzere birkaç mümkün kaynağı dışlamasına rağmen, ‘wow’ sinyalinin büyük ihtimalle uzaylılardan çok bir cins doğal olaydan kaynaklandığını tabir ediyor.
BİR KEZLİK BİR BİLDİRİ OLABİLİR Mİ?
Bununla birlikte, Caballero, uzaylılara ‘merhaba’ demeye yönelik seyrek teşebbüslerimizde, insanların çoğunlukla 1974’te bir global yıldız kümesi ola M13’e yollanan ‘Arecibo’ bildirisi üzere bir kezlik yayınlar yaptığını belirtiyor. ‘Wow’ sinyali de buna benzeri bir şey olabilir, diye ekliyor. ‘Wow’ sinyalinin yakalandığı gece ‘Büyük Kulak’ teleskobunun iki alıcısının Yay Takımyıldızı’na dönük olduğunu bilen Caballero, olası adayları aramak için Avrupa Uzay Ajansı’nın GAIA uydusunca oluşturulan bir yıldız kataloğunu taramaya karar verdi.
Bizden yaklaşık 1800 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve kendi yıldız eşlikçimizle neredeyse tıpkı sıcaklık, çap ve parlaklığa sahip olan ve ‘2MASS 19281982-2640123’ diye isimlendirilen bir objeden bahsederek, “Özellikle de Güneş’e benzeyen bir yıldız buldum” diyor. Caballero’nun ulaştığı bulgular 6 Mayıs günü International Journal of Astrobiology isimli mecmuada yayınlandı.
Canlı organizmalar, kendimizinkinden epey farklı yıldızların yörüngesinde çok çeşitli ortamlarda var olabilecekken, Caballero Güneş gibisi yıldızlar üzerine ağırlaşmayı seçti; zira “bildiğimiz cinsten hayatı arıyoruz”. Ulaştığı sonuçlar hesaba katıldığında, “yaşanabilir gezegenler ve hatta uygarlıklar için [bir yıldız] aramanın uygun bir fikir olabileceğini” düşünüyor.
‘SÜRDÜRMEYE KIYMET BİR ARAŞTIRMA’
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde SETI üzerinde çalışan ve yeni araştırmaya dahil olmayan tarihçi Rebecca Charbonneau, verdiği demeçte, “Bunun muhakkak yapmaya kıymet bir şey olduğunu düşünüyorum zira kullandığımız araçları enteresan olduğunu düşündüğümüz şeylere doğrultmak istiyoruz” diyor. “Galakside milyarlarca yıldız mevcut ve onları sonlandırmanın bir yolunu bulmamız gerek” diye ekliyor. Buna rağmen, sadece Güneş gibisi yıldızlar aramanın çok sınırlayıcı olup olmadığını merak ediyor. “Neden öylece bir küme yıldıza bakmıyoruz?” diye soruyor.
Charbonneau, insanların, uzaylı çeşitlerin ne tıp teknolojilere sahip olabileceğini ya da bu teknolojiyi nasıl kullanabileceğini düşünürken yalnızca bir data noktasına sahip olduklarını lisana getiriyor. SETI kavramının kendisi, 20. yüzyılın ortalarında, dünyadaki orduların güçlü elektromanyetik aletler kullanarak ileti yayınlamaya başlamasından kısa bir mühlet sonra oluştu. Charbonneau, “Bununla birlikte, insanlık tarihinde uzaya akıllı sinyaller yaymaya başladığımız noktayla, uzaydan akıllı sinyaller arama fikrine ulaştığımız tarihi noktanın birebir olmasının bir tesadüf olduğunu düşünmüyorum” diyor.
Yazının özgünü Live Science sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)
