AKP ve MHP’nin 26 Mayıs’ta TBMM Başkanlığı’na sunduğu, basın kartı verilmesi ve iptaline ait düzenlemelerin yanı sıra “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” hatasının da oluşturulduğu 40 maddelik Basın Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin geneli üzerindeki görüşmeler TBMM Adalet Kurulu’nda gece yarısında tamamlandı.
Teklifin birinci unsurunda, basın meslek kuruluşu temsilcilerine üç dakikalık kelam verildi. Temsilciler, özellikle “Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” suçunun ve cezasının oluşturulduğu 29. hususun teklif metninden çıkarılmasını talep etti. Temsilcilerin konuşmasının akabinde birinci unsur kabul edildi.
“Haberleşme özgürlüğüne kısıtlama”
Komisyonda 29. unsur ile ilgili görüşlerini akmtaran Parlamento Muhabirleri Derneği (PMD) Lideri Kemal Aktaş bilhassa “dezenformasyon” kavramındaki meçhullükten şikayetçi oldu. Aktaş, “Dezenformasyon ile ilgili kamu barışının temel alınması üzere hassas başlık üzerinden gerekçelendirilmesi itiraz edilecek çıkış noktası değil. Fakat böylesine hassas başlıklar üzerinden, bilginin süratle yayıldığı ve kullanıldığı baş döndürücü dijital sürat ortamında dijital mecraları hiç de makûs niyetle kullanmayan vatandaşları dezenformasyon sağanağından nasıl koruyacaksınız? Dezenformasyon cürmüne ortak edilmesini nasıl engelleyeceksiniz? Cürüm oluşmadan, cürmün oluşumuna mani olacak bir önlem öngörüyor mu düzenleme?” sorularını yöneltti.
Aktaş, düzenleme ile ilgili olarak görüşlerine başvurdukları hukukçuların tenkitlerini de aktararak, “(Hukukçular) palavra haber yapma, palavra bilgi ya da içerik yayma konusunda neyin palavra olup olmadığına, neyin ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ cürmü olup olmadığına, cürmün tespitinin objektif kriterlere nazaran yapılmasına imkân vermediğini lisana getiriyorlar. Düzenlemenin keyfi uygulamalara çok açık olduğu, Anayasa’daki söz hürriyetinin direkt ihlaline yol açacağı bu istikametiyle de anayasaya karşıt olduğu görüşünü paylaşıyorlar” sözlerini kullandı.
Meslek örgütleri olarak aynı telaşları kendilerinin de taşıdıklarını vurgulayan Aktaş, burada basının ve geniş toplum bölümlerinin haberleşme özgürlüğünün kısıtlanacağını düşündüklerini belirterek, 29. unsurun teklif metninden çıkarılması ve bütün paydaşlarıyla tartışıldıktan sonra başka yasa halinde düzenlenmesi gerektiğini lisana getirdi.
“Tutuklu gazeteci sayısı artacak”
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Genel Sekreteri Sibel Güneş, “Yasa teklifi yasalaşırsa tutuklu gazeteci sayısı artacaktır. Bu tasarının yürürlüğe girmesi halinde iktidarın güzeline gitmeyen her haber için dezenformasyon denilerek ceza istenecektir” dedi. Güneş, teklifteki 29. unsurun geri çekilmesini istedi.
Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım de, Basın Kartı Komisyonu’nda uzun yıllar yer aldığını söyleyerek, “Bu maddeyi çıkardığınız için büyük pişmanlık duyacaksınız. Bir siyasi erk, bir siyasi partiye verilirse o erkten vazgeçmek kolay kolay mümkün değildir. Ellerindeki gücü ve kuvveti mümkün olduğunca kullanmaya çalışırlar. Yasaklar her vakit olmuştur, yasalar buna karşı çıkmıştır” dedi.
Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Lideri Nuri Kolaylı da teklif metninden 29. hususun çıkarılmasını istedi. Kolaylı, ayrıyeten “Basın Kartı Kurulu’nun büyük kısmı Bağlantı Başkanlığı’nca atanıyor, meslek örgütü temsilcilerinden oluşmasını istiyoruz” dedi.
