Cumhuriyet köşe muharriri Mine Kırıkkanat, müellif Elif Şafak‘a 20 yıl evvel yayımladığı ‘Bit Palas’ romanında, kendi romanı ‘Sinek Sarayı’ndan ‘intihal’ yaptığı gerekçesiyle tazminat davası açtı. Kitabı çıkartan yayınevi Doğan Kitap’tan yapılan açıklamada, ‘Elif Şafak’ın bundan 20 yıl önce yayınlanan ‘Bit Palas’ isimli romanıyla ilgili ortaya atılan saçma ve temelsiz argümanları muharriri üzere yayıncısı olarak biz de kınıyoruz’ sözleri yer aldı.
Kırıkkanat, 19 Kasım 2021 tarihinde Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nun 70/2-3 unsurları kapsamında Elif Şafak’a maddi ve manevi tazminat davası açtı. Elif Şafak ve DK Doğan Yayınlar A.Ş’ye açılan davanın ön inceleme duruşması İstanbul Anadolu 1. Fikri ve Sinai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. İkinci duruşma ise 11 Ekim 2022 tarihinde yapılacak.
Doğan Kitap’tan açıklama: İddialar sadece kasıtlı, zoraki, arka niyetli değil, bir o kadar acıklı ve gülünçtür
Kitabın yayıncısı Doğan Kitap, Mine Kırıkkanat’ın argümanlarına ait şu açıklamaları yaptı:
“Elif Şafak’ın bundan 20 yıl önce yayınlanan ‘Bit Palas’ isimli romanıyla ilgili ortaya atılan saçma ve temelsiz savları müellifi üzere yayıncısı olarak biz de kınıyoruz.
Yıllardır yayıncısı olmaktan gurur duyduğumuz, Türkiye’nin en değerli müellifleri ortasında yer alan Elif Şafak tıpkı vakitte memleketler arası çapta ismini duyurmuş bir dünya müellifidir. Kitapları 55 lisana çevrilen Elif Şafak dünyanın en değerli yayınevleri tarafından yayınlanmaktadır. Edebiyatın en itibarlı mükafatlarına aday gösterilmiş, kıymetli mükafatlar kazanmış, “uluslararası edebiyata katkısından dolayı” edebiyat madalyaları almış, seçici konseylerde yer almış, hakkında değerli milletlerarası yayınlarda kapsamlı ve çok sayıda edebi incelemeler yayımlanmış, ismi ‘BBC Dünyamızı Şekillendiren 100 Romancı’ üzere memleketler arası seçkilere dahil edilmiştir. Dünyanın her yerinde sevgi ve hürmetle okunan bir isimdir Elif Şafak.2002 yılında yayımlanan ‘Bit Palas’ muharririn beşinci kitabıdır. O tarihten bu yana 49 baskı yapan ‘Bit Palas’, çok uygun bilinen, medyada hakkında pek çok yazı yayımlanmış, kamuoyunda ve edebiyat dünyasında beğeni toplamış sevilen bir romandır. Mine Kırıkkanat’ın Sinek Sarayı isimli kitabıyla ortasında bir benzerlik olduğu tezi gerçek dışıdır; kelam konusu muharririn bu hususta dava açmış olması ise edebiyatçıların da kabul edeceği bir hal değildir.
Anlatım biçimi, konusu, kurgusu, karakterleri, hayal gücüyle bir edebi yapıttır ‘Bit Palas’. Yayımlanmasından 20 sene sonra, yalnızca içinde “Beyoğlu’nda Arka Nouveau bir apartman” var ve o apartmanın da yanında çöpler ve kediler var diye, bir diğer kitapla ortasında kurulmaya çalışılan intihal iddiaları sadece kasıtlı, zoraki, arka niyetli değil, bir o kadar acıklı ve gülünçtür. Buna karşın, bizler kurumsal ciddiyet ve sorumlulukla hareket edip her iki kitabı da yan yana koyup didik didik okuduk. Her ikisinin apayrı ve apayrı kitaplar oldukları ayan beyan ortadadır. Edebiyat uzmanlarının bilirkişi raporlarını da paylaşmaya hazırız. Bir romanda sinekler var ötekinde bit varmış diye tuhaf tezlerle intihal ispatlamaya çalışmanın ne edebiyatta, ne sanatta, ne de vicdanlarda karşılığı yoktur. Yazarımıza yapılan bu haksız ve maksatlı suçlamayı reddediyoruz.
İddia sahibinin ilgili mahkemeye ‘kitabın toplatılması’nı talep ettiğini, neyse ki hakimin ‘yaklaşık ispat şartının gerçekleşmediği kanaati’yle bu ölçüsüz talebi reddettiğini de kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.
“Kınıyoruz”
‘Bit Palas’ta Elif Şafak, haksız yere mahpusa düşmüş bir mahkumun yalnız ve çaresizken, hücresinde hem böcek korkusunu yenmek hem de özgürlük hasretiyle hayal ettiği bir apartmanın dünden bugüne serüvenini ve İstanbul’un kentsel dönüşümünü anlatır. Bu hayali apartman Bolşevik İhtilalinden sonra Rusya’dan ayrılmak zorunda kalan Beyaz Rus bir çift tarafından, vaktiyle mezarlıkla dolu bir bölgede inşa edilmiştir. İçinde, bölgenin dokusuna uygun şekilde, kimi marjinal kimi çağdaş kimi de büsbütün klâsik karakterler yaşar. Bu karakterler aracılığıyla müellif ilgi cazip bir Türkiye profili sunar ve periyodun politik, toplumsal travmalarını derinlikli ve güçlü bir romana dönüştürür. ‘Bit Palas’ın kıssası, lisanı, karakterleriyle ilgisi olmayan bir öbür romanın yayınlandıktan bu denli yıl sonra ‘intihal’ teziyle gündeme getirilmesini yalnızca müellife ve yayıncısına değil, Elif Şafak’ı severek okuyan milyonlarca okura ve edebiyat sanatına karşı bir hakaret olarak görüyor ve kınıyoruz. Nitekim iki kitabı karşılaştıran müellif, eleştirmen ve edebiyat araştırmacıları bu argümanların asılsızlığı ve edebiyata karşıtlığı konusunda hemfikir oldular. Önümüzdeki günlerde bu belgeleri kamuoyu ile paylaşacağız.
“İçinde apartman olan yüzlerce kitap mevcut”
Gerek dünya gerekse Türk edebiyatında, içinde apartman olan yüzlerce roman mevcuttur. Emile Zola’dan Georges Perec’e, Sabahattin Ali’den Alaa Al Aswany’ye kadar içinde bir apartman ve farklı kiracıların olduğu sayısız kitap yazılmıştır. Bu kitapların kimileri benzeri, hatta kimi vakit tıpatıp birebir isimleri taşırlar (Mesela: Emile Zola’nın kitabının Türkçe çevirisi ile Sabahattin Ali ve İlhan Tarus’un kitaplarının isimleri birebirdir: Apartman). Türk edebiyatında İstanbul’da bir apartmanda gecen o kadar çok roman ve kıssa vardır ki 19 yüzyıl sonunda konak teması değerliyken kentleşme ve çağdaşlaşmayla birlikte apartman kıssalarının öne geçtiği edebiyat araştırmacıları tarafından tekraren incelenmiştir.
Bir roman yazmak çok büyük bir emek eseridir. Büyük bir uğraş, emek ve içten bir edebiyat sevgisi gerektirir. Hayatını edebiyata ve sanata adamış dünya çapında bir müellifin saygınlığına dönük, belirli ki ferdî hasımlık ve hasetten beslenen bu ve gibisi tüm teşebbüslere karşı her cins tüzel yola başvurulacağını da belirtmek isteriz. Çok haksızlık ve iftira karşısında bizler de manevi tazminat davası açacağımızı kamuoyuna duyururuz. “