Ukrayna, Çin’in ihracata getirdiği kısıtlamaların insansız hava aracı (İHA) arzında ortaya çıkardığı ezalar yüzünden telaş duyuyor.
İHA’lar, Ukrayna ve Rusya savaşında iki taraf için de önemli bir rol oynuyor.
Çoğu İHA, Çin’de üretiliyor; savaş için günlük olarak yeni araçların ve modüllerin temin edilmesi gerekiyor.
Ancak Çin’de üretilen İHA’lar ve İHA modüllerinin temininde hem Rusya hem de Ukrayna cephesinde bir azalma yaşandığı tespit edildi.
İngiltere’nin savunma mevzularında önde gelen fikir kuruluşu Royal United Services Institute (RUSİ) Ukrayna’nın temin ettiği İHA’larda ayda 10 bin kadar bir azalmanın yaşandığını aktardı.
Ticari İHA’ların yanı sıra askeri dizaynlar da savaş sırasında kullanılıyor.
Ukrayna’nın Türkiye’den Bayraktar şirketinin ürettiği İHA’ları kullandığı bilinirken Rusya da İran üretimi İHA’lar kullanıyor.
Gönüllü örgütler, Ukrayna’nın askeri teçhizatını satın alabilmesi için para toplamakta önemli bir rol üstleniyor.
Çin’in 1 Eylül prestijiyle 4 kilogramı aşan uzun menzilli İHA’lar ile kamera ve radyo modülü üzere modülleri için getirdiği kısıtlamalara nazaran Çinli şirketlerin ihracat lisansı ve son kullanıcı sertifikası sağlaması gerekiyor.
Çin hükümeti birebir vakitte ticari gayeyle üretilen İHA’larının askeri operasyonlarda kullanılmaması kuralını da getirdi.
DJI, iki tarafa da satışı yasaklamıştı
Ukraynalı gönüllüler ve askerlere nazaran Çin’in kısıtlamaları şimdiye kadar İHA’ların kullanılmasında büyük bir sorun yaratmadı.
Ukrayna, Rusya’ya karşı savunmasında Çinli teknoloji şirketi DJI’ın ürettiği Mavic İHA’larından faydalanıyordu.
Bu İHA’ların kimi modüllerinin temininde sıkıntıların ortaya çıkmaya başladığı belirtildi; ileride durumun daha da kötüleşmesinden kaygı ediliyor.
Ukrayna ordusuna İHA sağlayan en büyük istekli kümelerinden Dignitas’tan Lyuba Shypovych, şimdilik Avrupa’daki depolarda ne kaldıysa temin ettiklerini, lakin ileride ne yapacaklarının kesin olmadığını belirtti.
Kış yaklaştıkça bilhassa termal görüntüleme kameraları büyük bir ehemmiyet arz ediyor.
Dünyanın en büyük ticari İHA üreticisi olan DJI, Şubat 2022’de savaş başladıktan iki ay sonra iki tarafa da İHA satışını durdurmuştu.
Rus gazetesi Kommersant, Çin’in getirdiği kısıtlamaların Rusya için de İHA ve modüllerinin temininde zorluk çıkardığını kaleme aldı.
Ukraynalı gönüllüler ise istikametlerini Batı ya da Ukrayna üretimi İHA’lara dönerek alternatifler arıyor.
Ukrayna’ya İHA temini için çalışan gönüllülerden Anatoly Polkovnikov, gelecekten ümitsiz olmadığını, Ukrayna’da üretimin artacağını düşündüğünü söz etti.
Ukrayna savaşı, iki tarafın da İHA’ları büyük bir oranda kullandığı birinci çatışma olmuştu.
