Türkiye’nin en memnun kenti Sinop’un Ayancık ilçesine bağlı tabiat mükemmeli Çaylıoğlu köyünde yöre halkı, limana yapılmak istenen balık çiftlikleri projesi tehdidinin yanı sıra bir de taş ocaklarına karşı uğraş ediyor.
Köy sonlarında yer alan Ahmet Şahap Ünlü’ye ilişkin Kalker Ocağı Ve Kırma Eleme Tesisi’ne 30 Kasım 2012 tarihinde “Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararı verilmişti. Lakin taş ocaklarının olumsuz tesirleri, şayet merkeze yakın bir bölgede çalışma yapılıyorsa yöre halkı tarafından fazlaca hissediliyor. Bir de taş ocağı doğal alanda açılırsa, faaliyete geçtiği anda projenin olduğu bölgede yeşile dair hiçbir şey kalmıyor. Ocakta dinamit kullanılırsa olumsuz tesir daha da artıyor. Yani hem insanların hem canlıların hem de tabiatın meskeni başlarına yıkılıyor.
‘LİSANSI İPTAL EDİLSİN’ BAŞVURUSU
Bu taş ocağında da şikâyetler benzeri. Taş ocağının etraf ve insan sıhhati istikametinden tehlike oluşturan faaliyetlerde bulunduğunu belirten yöre halkı geçen günlerde Sinop Valiliği Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Vilayet Müdürlüğü’ne başvurarak, tesisin faaliyetlerinin durdurulmasını, etraf müsaade ve lisansının iptal edilmesini istedi. Ayrıyeten Etraf Kanunu uyarınca idari para cezası kesilmesi talep edildi.
DİNAMİT NEDENİYLE KİMİ KONUTLARDA ÇATLAKLAR OLUŞTU
Taş ocağının birinci derece arkeolojik alanda faaliyet gösterdiğine dikkat çekilen dilekçede, tehlike yaratan faaliyetlerde özetle şöyle sıralandı:
– Tesiste gerçekleştirilen patlamalar, gereken emniyet önlemleri sağlanmadan yordamına muhalif bir formda yapılmakla birlikte, kullanılan patlayıcıların cins ve niteliği taahhüt edilenden farklıdır. Bu durum yöre halkının sıhhat ve güvenliğini tehdit etmekte, etrafa ziyan vermektedir. Köye çok yakın bir alanda gerçekleştirilen patlamalar sonucunda meydana gelen sallantı/vibrasyon nedeniyle birtakım konutlarda çatlaklar meydana gelmiştir. Gerekli mercilerle köy halkı tarafından yapılan şifahi müracaatlardan rastgele bir sonuç alınamamıştır.
– Tesiste yapılan üretim ölçüsü ÇED raporunda taahhüt edilenin üzerindedir. Maden ocağında yapılan üretim ölçüsünün müsaade verilen hudutların üzerinde olduğu, maden ocağının etrafında meydana gelen heyelan, kaya düşmesi üzere olayların çok daha sık olmasından dahi anlaşılabilecektir. Artık, maden ocağı faaliyetleri, çevreyi direkt tesirler hale gelmiş, etrafa ve yöre halkının hayatını tehlikeye düşürür bir nitelik kazanmıştır.
– Kalker ocağının faaliyetleri etrafta gürültü kirliliği ve hava kirliliği oluşturmaktadır.
– Gerek ocakta çalışacak araçların ocağa nakli gerekse ocakta üretilen eserlerin nakli sırasında vakit zaman köy merkezi ve etrafında bulunan yollar kullanılmaktadır.
– Kalker ocağının bulunduğu alan olan Limanüstü Mevkii, 101 ada, 1 nolu parselde nekropol bulunması sebebiyle Samsun Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Kurulu’nun 23 Şubat 2017 tarihli ve 4145 sayılı kararıyla tescil edilmiş 1. Derece arkeolojik sit alanı bulunmaktadır. Bu SİT alanı projenin hayata geçmesinden sonra tescil edilmiştir. Bu sebeple alandaki faaliyetlerin acil bir halde durdurulması gerekmektedir. Aksi takdirde, kıymetli kalıntıların bulunduğu ve korunması gereken bu alanda mevcut kültürel kalıntılar ziyan görecektir.
Öte yandan yöre halkı CİMER dahil birçok ilgili kuruma da başvurdu.
‘KÖYLER ELİMİZDEN ALINIYOR’
Bölgede yaşayan Zeynep Yılmaz’ı arayıp taş ocaklarının durumunu sorduğumuzda şu cevabı aldık:
“Ben bu köyü hem kızıyım hem de geliniyim. Taş ocaklarından muzdabiriz. Kamyonlar köyün içinden süratli bir biçimde geçiyor. Yazın dinamit patlatmalarından rahat edemiyoruz. Köy köylükten çıktı sanayi bölgesi oldu. Dinamitlerle taş çıkardıkları yerlerde biz evvelce geziyorduk. Kamp kuruluyordu. Şu anda köyümüzde hiçbir hoşluk kalmıyor. Köylü olarak istemiyoruz. Vaktinde göz yumulmasaydı keşke. Yeni bir taş ocağı var ona karşı da gayret ediliyor. Köyümüze sahip çıkmaya çalışıyoruz. Bozulsun istemiyoruz.”
Yılmaz köyde akşamları çocuklarının gitar çalıp müzik söylediğini, kendilerinin közde kahve yaptığını anlatarak ekliyor: “Bu ortamımız bozulsun istemiyoruz. Elimizden alınıyor köyler.”
‘YAŞAM ALANLARIMIZ YOK EDİLİYOR’
Görüştüğümüz öteki bir köy sakini Doğan Günorta ise taş ocaklarının kullandığı kamyonlara dikkat çekerek, “Kamyonlar hızlı formda köyün içinden geçiyorlar. Damper açık. Süratle gidiyorlar. Arttan da otomobiller geliyor. Taşlar insanların üzerine düşüyor. Çocuklar için de tehlikeli oluyor. Yaşlıların gözlerinde çok tozdan ötürü sorun oldu. Annemde de oldu. Burada bir çocuğun ezilmesini istemiyoruz” diyor.
Konutunun taş ocağına çok yakın olduğunu belirten Günorta “Dinamitler patlatılıyor. Konutumuzu sarsıyor. Tarih açısından da ziyan verdiğini düşünüyorum. Tahminen orada çok değerli evraklar var. Endemik bitkiler de vardı. Her şey yok oluyor, tabiat katlediliyor. Bizim hayat alanımız orası yok ediliyor. Dedemizden kalan yeri yok ediyorlar” kelamlarıyla yansısını lisana getiriyor.
‘REFERANDUM YAPILSIN’
Günorta sorularımızın sonunda proje yapılmak istenen bölgede referandum yapılmasını önererek, şu çağrıyı yapıyor: “Bir referandum yapsınlar. Orada yaşayanlara sorsunlar, ilgili makamlar burada yaşamadıkları için müsaade veriyorlar. Burada yaşayan kimse müsaade vermez. Onlar bizim anılarımızı tabiatımızı yok edecekler ve orada yaşamayacaklar. Bu köyde yaşamayacaklar, talan edip gidecekler, yeniden biz yaşayacağız.”
