İZMİR – Muğla’nın Milas ilçesinde Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ’ye ilişkin iki termik santrale kömür sağlamak maksadıyla Akbelen Ormanı’na yapılmak istenen kömür madeni alanına karşı İkizköy halkı ve etraf aktivistleri tarafından başlatılan çaba 315 günü geride bıraktı. Projeye ait bölge halkı tarafından açılan dava sürerken, son olarak Mart ayında yapılan eksper keşfinin raporu Muğla 1’inci Yönetim Mahkemesi’ne sunuldu.
Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden yedi uzman akademisyen tarafından yapılan incelemeler sonucu hazırlanan 43 sayfalık raporda, bölgenin doğal zenginliklerine ve projenin yaratacağı olumsuz tesire dikkat çekildi. Lakin raporu hazırlayan heyetteki iki uzman ise “enerji ihtiyacı” argümanıyla sahanın kömür madeni çıkarılması projesine uygun olduğuna kanaat getirdi.
‘EKOSİSTEM GERİ DÖNÜŞÜMÜ OLMAYACAK HALDE ORTADAN KALKACAKTIR’
Uzman raporunda davaya bahis alanın epey güçlü biyolojik çeşitliliği bünyesinde barındıran kıymetli bir kara modülü olduğu tabir edildi. Yörede yürütülen maden faaliyetleri ile 2021 yılındaki orman yangınlarının, orman ekosistemlerinin değerini daha da arttırdığı belirtilen raporda, doğal alanlarla çevrili olan bölgenin uzun yıllardır insan tesiri altında kaldığına da değinildi.
Raporda, “Uzun yılardır bir ucu Gökova körfezine uzanan doğal ormanlık alanlar maden faaliyetleri sebebiyle kesintiye uğramış ve parçalanmıştır. Bu nedenle doğal alanlarla ilişkisi devam eden davaya bahis orman alanı bu habitat bütünlüğünün korunması açısından son derece kıymet arz etmektedir. Özellikle yörede çıkan orman yangınları alanda ve yakın etrafında bulunan hayvan çeşitlerinin barınma, üreme ve beslenme faaliyetlerinin devamlılığı açısından bu doğal ormanları kullanıyor olmaları sebebiyle ehemmiyet arz etmektedir. Alanda yürütülecek maden faaliyeti sonucunda elbet ki kelam konusu orman ve içerisinde var olan ekosistem geri dönüşümü olmayacak halde ortadan kalkacaktır” denildi.
‘ORMAN ALANININ REHABİLİTASYON İLE GERİ GELMESİ EKOLOJİK OLARAK MÜMKÜN GÖRÜNMEMEKTEDİR’
Mevcut alanın, projenin müsaade bitiminde rehabilite edilmesinin ormancılık disiplini açısından mümkün olmadığı belirtilen raporda, “Rehabilitasyon, bozuk orman yapısını güzelleştirme ve verimli devlet ormanına dönüştürme manası söz eder. Yok olan bir orman alanının rehabilitasyon ile geri gelmesi ekolojik olarak mümkün görünmemektedir” denildi.
Raporun sonuç kısmında ise heyet , mahkemenin “Maden işletme müsaadesi verilen sahanın yakın arasında madencilik faaliyeti sebebiyle olumsuz etkilenecek olan orman alanının bulunup bulunmadığı, ekonomik ve toplumsal risklerinin, çevresel tesirlerinin neler olduğu” tarafındaki sorusuna şu karşılıkları verdi:
“-Açık ocak kömür madencilik faaliyeti sırasında ocak alanının genişleyeceği, alanın ormansızlaşacağı, ocak alanı ile müsaadeye mevzu orman alanı ortasındaki tarım alanlarının ziyan göreceği madencilik faaliyetleri nedeniyle değerli seviyede toz emisyonunun oluşacağı
-Kesilecek ağaçlar ile birlikte ormansızlaşacağı, orman toprağının ve mineral toprağın bu sebeple erozyona açık hale geleceği yaban hayatının sürekliliği açısından ekolojik koridor olarak koruma edilmesi zaruriyeti ve rehabilitasyon çalışmaları ile mevcut orman yapısının tekrar geri getirilmesinin mümkün olmadığı, madencilik faaliyetleri nedeniyle değerli seviyede ormanlık alanın ve orman ekosistem bütünlüğünün ziyan göreceği,
-Davaya husus yürütülmesi planlan faaliyetlerin haritada gösterilen doğal orman alanını olumsuz tarafta etkileyeceği, doğal alanlarla irtibatı devam eden davaya mevzu orman alanı bu habitat bütünlüğünün korunması açısından son derece kıymet arz etmektedir. Özellikle yörede çıkan orman yangınları alan da ve yakın etrafında bulunan hayvan tiplerinin barınma, üreme ve beslenme faaliyetlerinin devamlılığı açısından bu doğal ormanları kullanıyor olmaları sebebiyle ehemmiyet arz ettiği, alanda yürütülecek maden faaliyeti sonucunda kelam konusu orman ve içerisinde var olan ekosistem geri dönüşümü olmayacak biçimde ortadan kalkacağı,
-Yeraltı sularının yüzeye boşalması, bölgeye düşen mevsimsel yağışın yüzeysel akışa geçmesi su baskınlarının oluşmasına, bölgede bulunan yerleşik alanların ve ziraî alanların olumsuz tarafta etkilenmesine neden olacağı,
-Hidrojeolojik açıdan, Milas hava limanına su sağlayan kuyuların akiferi temel kayalardan sağlanmakta olduğu, Kömür üretiminin bu kuyuları etkilemesinin beklenmediği…”
PROJENİN TÜM ZARARLARINA KARŞIN KÖMÜRÜN ÖNCELİKLİ OLDUĞUNA KANAAT GETİRDİLER
Projenin tüm zararlarına karşın eksper heyetinden iki uzman ise kömür çıkarılmasında kamu faydasının daha fazla olduğuna kanaat getirdi. Elektrik arzının sağlanmasında termik santrallerin kullanımının kıymet arz ettiği tabir edilen uzman raporunda şöyle denildi:
“Kurulu güçleri nedeni ile Yeniköy ve Kemerköy santrallerinin çalışma gereklilikleri nedeni ile bu santrallerin linyit muhtaçlığı olacağı ve bu gereksinimin dava konusu sahanında içinde olduğu linyit havzasından sağlanması mecburiliği olduğu, bilhassa günümüzdeki güç dar boğazı ve güç muhtaçlığının karşılanması konusundaki öncelikler göz önünde bulundurulduğunda dava konusu alandaki kömürün elektrik gücü üretimi için kullanılmasının öncelikli olduğu, orman müsaadesine husus alanda gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetlerin ÇED yönetmeliği kapsam dışı projeler kapsamında değerlendirilmesinin ÇED yönetmeliğine terslik içermediği kanaatine varmıştır.”
AVUKAT CANGI İTİRAZ ETTİ: AKLA MANTIĞA UYGUN DÜŞMEZ
Bölge halkının avukatlarından Arif Ali Cangı, eksper raporuna itiraz etti. Uzman heyetinde yer alan 6 uzmanlık alanından 4’ünün dava konusu sürecin yaratacağı ekolojik yıkımı tespit ettiğine dikkat çeken Cangı, başka iki uzmanlık alanının tespit ve değerlendirmelerinin kabul edilemez olduğunu tabir etti. Cangı, “Heyetteki 4 başka disiplin çerçevesinde yapılan tespit ve değerlendirmelerden sonra, ‘enerji gereksiniminin karşılanması konusundaki öncelikler göz önünde bulundurulduğunda dava konusu alandaki kömürün elektrik gücü üretimi için kullanılmasının öncelikli olduğu’ sonucuna varılması, akla, mantığa uygun düşmez” tabirlerini kullandı.
Kelam konusu yaklaşımın bugünkü ve gelecek jenerasyonların hayatını, maddi ve manevi varlığını koruyamayacağını, sağlıklı ve istikrarlı etraf diye bir şey bırakmayacağını vurgulayan Cangı, raporun Biyoloji, Orman, Etraf ve Hidrojeoloji kısımlarındaki değerlendirmelerle projenin geri dönüşü olmayacak ekolojik yıkıma yol açacağının bilimsel olarak kanıtlandığını ve diğer bir araştırmaya gerek olmadığını belirtti.
Cangı, eksper raporunun açıklama, talep ve itirazlar doğrultusunda tekrar düzenlenmesini istedi.
