Fransa’da birinci çeşidi pazar günü yapılacak genel seçimlerde yaklaşık 48,7 milyon seçmen, Ulusal Mecliste vazife yapacak 577 milletvekilini belirlemek için sandık başına gidecek.
Seçimde 6 bin 293 aday milletvekili olmak için yarışacak. Birinci cinste bir adayın salt çoğunluğu sağlayamadığı sandalyeler için ikinci çeşit yapılacak.
Seçimlerin 19 Haziran’da düzenlenecek ikinci tipine, yüzde 12,5 ve üzeri oy alan adaylar katılabilecek. Bu cinste en fazla oyu alan aday milletvekili seçilecek.
Genel seçimdeki ittifaklar
Geleneksel sağ ve sol partilerin tesirini kaybettiği bir periyottan geçen ülkede, bu yılki genel seçimlerde iki ittifak öne çıkıyor.
Nisan ayındaki cumhurbaşkanı seçiminin birinci çeşidinde 3’üncü olan solcu Fransa Boyun Eğmeyen Partili (LFİ) Jean-Luc Melenchon’un teşebbüsüyle, “tarihi bir adım” olarak nitelendirilen LFİ, Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Partisi (PS) ve Komünist Partisi’ni (PCF) kapsayan “Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği” (Nupes) ittifakı kuruldu.
Nupes ittifakı, mecliste salt çoğunluğu (289 sandalye) alarak, Melenchon’un başbakan olarak atanmasını hedefliyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ise bu ihtimale sıcak bakmadığının sinyallerini verdiği görülüyor.
Nupes’in programında, minimum fiyatın bin 500 Euro’ya yükseltilmesi, oy kullanma yaşının 16’ya düşürülmesi, 2030’a kadar karbon gazı salınımının yüzde 65 azaltılması gayeleri bulunuyor.
Macron’un partisi Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) etrafında da Horizons (Ufuklar) ve Demokrasi Hareketi (MoDem) partilerinden oluşan “Birlikte” (Ensemble) ismi verilen bir konfederasyon oluşturuldu.
Macron’un siyaseti için kıymetli bir seçim
İkinci sefer cumhurbaşkanı seçilen Macron’un vaatlerini yerine getirebilmesi için, genel seçimlerde mecliste salt çoğunluğu sağlayabilmesi ve hükümeti kurabilmesi büyük kıymet taşıyor.
Ensemble ittifakı, Macron’un bu maksada ulaşabilmesi açısından değer taşıyor.
Bazı uzmanlar, genel seçimi iki turlu cumhurbaşkanlığı seçimlerinin üçüncü tipi olarak da kıymetlendiriyor.
Macron, mecliste salt çoğunluğu elde edemeyebilir
Macron’un liderliğindeki ittifakın milletvekili genel seçimlerinde çoğunluğu sağlayıp sağlayamayacağı tartışılırken, son günlerdeki kamu oyu yoklamalarını pahalandıran Fransız basını, ittifakın mecliste çoğunluğu elde edemeyebileceğini yazıyor.
Ipsos-Sopra Steria şirketlerinin 6-7 Haziran’da yaptığı seçim anketine nazaran, genel seçimlerde Ensemble ittifakı, mecliste 260 ila 300 milletvekili elde edecek.
Nupes’ün 175 ila 215 sandalye, merkez sağdaki Cumhuriyetçiler Partisi (LR), Bağımsızlar ve Demokratlar Birliği (UDI) dahil çeşitli sağ partilerin toplam 35 ila 55 sandalye alması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci cinste Macron’un rakibi olan çok sağcı Marine Le Pen’in de aday olduğu genel seçimlerde, Le Pen’in partisi Ulusal Birlik’in (RN) 20 ila 50 milletvekili çıkaracağı iddiasında bulunuyor.
Anketler, seçmenlerin yüzde 54’ünün sandığa gitmeyeceğini de gösteriyor.
Muhalif başbakan atanabilir
Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Fransa’da cumhurbaşkanı, istediği ismi başbakan seçebiliyor.
Ancak Ensemble ittifakının mecliste salt çoğunluğu sağlayamaması ve muhalefetin çoğunluğa sahip olması durumunda, Cumhurbaşkanı Macron’un muhalefetin temsilcisini başbakan olarak atamaya karar vermesi halinde “kohabitasyon” olarak anılan “birlikte yaşama” devri başlatılmış olacak.
5. Cumhuriyet tarihinde 3 kere mecliste partisi salt çoğunluğu sağlayamayan eski Fransa cumhurbaşkanları, meclisin hükümete güvenoyunu vermesi için muhalefetten bir ismi başbakan olarak atamıştı.
“Kohabitasyon”un önüne geçmek ismine 2000 yılında referandumla anayasada değişikliğe gidildi ve cumhurbaşkanlığı misyon müddeti 7 yıldan 5’e indirilerek, milletvekillerinkiyle eşitlendi.
Genel seçimde başarısız olan bakanlar istifa edecek
Fransa Başbakanı Elisabeth Borne‘un yanı sıra kabinedeki 14 bakanın aday olduğu genel seçimde, milletvekili seçilemeyen başbakan da dahil bakanların kabineden istifa edecekleri daha evvelce belirtilmişti.
Seçimde aday olan öbür isimler ortasında eski Fransa Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer ve çok sağcı Eric Zemmour da bulunuyor.
Yurt dışı seçmenin halihazırda oy kullandığı, çoğunlukla Ensemble ve Nupes adaylarını ikinci tipe taşıdığı seçimde, bu tablonun yurt içi seçmenler için de geçerli olması mümkün görülüyor.
(AA)
